ناصر میرازی

داروها و مواد شیمیایی مختلف بافت کلیه را آلوده کرده و سبب مسمومیت کلیوی می گردند. جنتامایسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی است که به طور گسترده برای درمان عفونت های ناشی از باکتری های گرم منفی بکار می رود اما دارای عوارض جانبی از جمله سمیت کلیوی و کبدی می باشد. گیاهان دارویی و عصاره های آن ها، از اندام های بدن محافظت می نمایند. هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره دانه گیاه سیاهدانه بر سمیت کلیوی القاء شده با جنتامایسین در موش های صحرایی نر می باشد. در این مطالعه تجربی، 42 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار ، در محدوده وزنی 250-220 گرمی به طور تصادفی به 6 گروه مساوی تقسیم شدند: کنترل( دریافت کننده 2ml/kg نرمال سالین به صورت درون صفاقی)، درمان شده با جنتامایسین ( دریافت کننده جنتامایسین با دوز 80mg/kg به صورت درون صفاقی)، کنترل مثبت ( دریافت کننده عصاره با دوز 400mg/kg به صورت درون صفاقی) و تیمار 1و2و3 ( دریافت کننده جنتامایسین با دوز 80mg/kg و عصاره سیاهدانه به ترتیب با دوز 200mg/kg ، 400mg/kg . 800mg/kg به صورت درون صفاقی). پس از 10 روز تزریق جنتامایسینریا، عصاره سیاهدانه به مدت 7 روز به موش ها تزریق شد. در پایان نمونه های خونی به صورت مستقیم از قلب جمع آوری شد و میزان کراتینین سرم، BUN ، آنزیم LDH و آنزیم های کبدی AST ، ALT و ALP اندازه گیری شد و مطالعات میکروسکوپی از بافت کلیه انجام گرفت. داده ها توسط آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و به دنبال آن ، تست تعقیبی Tukey برای انجام مقایسات دو به دو تجزیه و تحلیل شدند. مطالعات بافتی نشان داد که جنتامایسین به صورت گسترده ای بافت کلیه را دچار نکروز و التهاب می نماید. همه گروه های تیمار شده با عصاره هیدروالکلی دانه گیاه سیاهدانه نسبت به گروه دریافت کننده جنتامایسین ، به صورت معناداری از بهبود عملکرد کلیوی برخوردار بودند. فاکتورهای کراتینین سرم، BUN ، آنزیم LDH و آنزیم های کبدی AST ، ALT و ALP در گروه های تیمار نسبت به گروه دریافت کننده جنتامایسین، دارای کاهش معنی داری بودند (P<0.001 ) . جنتامایسین باعث ایجاد سمیت کلیوی در موش های صحرایی می شود. عصاره سیاهدانه به دلیل دارا بودن موادی مانند تیموکینون، فلاونوئید ها و دیگر ترکیبات آنتی اکسیدانی می توانند سمیت کلیوی را در موش کاهش دهند.