1404/03/17
نفیسه اثنی عشری

نفیسه اثنی عشری

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
کنش عوامل اجتماعی اثر گذار در شکل گیری طراحی گرافیک مدرن ایران در دوران قاجار
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
طراحی گرافیک ، گرافیک مدرن ایران ، عوامل اجتماعی صنعت چاپ.
سال 1395
مجله مطالعات تطبیقی هنر
شناسه DOI
پژوهشگران نفیسه اثنی عشری

چکیده

طراحی گرافیک از آغاز حیاتش تا کنون دارای سرشتی اجتماعی بوده تا بدان حد که ارتقاء و سیر تکوینی این شاخه از هنرهای تجسمی پیوندی مستقیم و غیر مستقیم با عوامل گوناگون اجتماعی داشته این عوامل پیش شرط های ضروری در شکل گیری مرحله مدرن آن محسوب می شوند . سوال اصلی این مقاله آن است که چه عوامل اجتماعی در شکل گیری طراحی گرافیک مدرن ایران اثر گذار بوده و هر یک چه پیامدهایی در این رابطه داشته است؟ این مقاله به لحاظ نظری به حوزه جامعه شناسی هنر مربوط می شود و بر شکل گیری مرحله مدرن طراحی گرافیک ایران تاکید دارد.روش آن از نوع تحلیلی بوده و شیوه گردآوری اطلاعاتش مبتنی بر داده های کتابخانه ای می باشد.رویکرد این مقاله ترکیبی از نظریه جانت ولف1در خصوص تاثیر گذاری عوامل متعدد اجتماعی در تولید هنر است. متناسب با نظریه ولف « عوامل گوناگون اجتماعی چون فن،نهادهای اجتماعی،اشتغال هنر،پرورش هنرمندان و نظام های حمایتی در تولید هنر موثر هستند » ( ولف، 1367 : 45 –181) بر این اساس هدف اصلی این مقاله بیان آن است که طراحی گرافیک مدرن ایران در دوران قاجار در خلاء شکل نگرفت بلکه بر پایه عوامل متعدد اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی ، صنعتی و تحولات وابسته به آن بوجود آمد . آن گونه که می توان تاثیر این تحولات را مکمل نقش گرافیک سنتی و نیز تلاش هنرمندان پیشرو در سیر تکوینی آن دانست . تحولات صنعتی از جمله ورود و رواج صنعت چاپ و یا تغییرات عمده فرهنگی به ویژه تغییر نظام آموزشی کشور و ... هر یک در شکل گیری طراحی گرافیک مدرن ایران موثر بودند. نتیجه این مقاله دلالت گر آن است که هرچند به دنبال تغییرات شرایط اجتماعی کشور، طراحان گرافیک ظاهرا رها از قید تولید اجتماعی هنر از جمله فعالیت در کتاب خانه های سلطنتی شدند اما ایشان هیچ گاه به طور کامل از تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم عوامل اجتماعی به ویژه فرهنگی ، صنعتی و حتی سیاسی رها نشدند بنابراین تصور هنرمند در مقام آفریننده یگانه اثر بر این واقعیت سایه می افکند که طراحی گرافیک همچنان یک فرآورده جمعی و متاثر از ساختارهای اجتماعی جامعه خویش بوده ساختارهایی که در تولید آن نمودی با واسطه و یا بی واسطه داشته و پیش شرط لازم و ضروری برای تولیدش می باشند .