شکل و معماری حمامها دچار تغییرات شده، اما استقرار فضایی آنها از الگویی ثابت پیروی میکند. پژوهش حاضر در پی شناخت الگوی معماری حمامهای استان کردستان در دوره صفوی تا پایان قاجار است. پرسشهای پژوهش: 1. نقش اقلیم در شکلگیری تناسبات کالبدی حمامهای استان کردستان چه بوده است؟ 2. تفاوت تناسبات موجود در فضاهای بنای حمام در اقلیم سرد در مقایسه با اقلیم گرم و خشک چیست؟ روش پژوهش این نوشتار توصیفی– تحلیلی، بر اساس بررسی میدانی و مطالعات کتابخانهای صورت گرفته است. برآیند پژوهش نشان میدهد کالبد حمامهای واقع در اقلیم یکسان دارای تناسبات مشابه است. با توجه به یکسان بودن عملکرد فضاهای داخلی در بنای حمام، بنظر میرسد که معمار با ایجاد تناسبات منحصر به اقلیم همانند: بزرگتر ساختن وسعت گرمخانه، کوتاه گرفتن ارتفاع گرمخانه، اختلاف ارتفاع در فضاهای مختلف حمام شکستگی در قسمتهای ورودی سعی داشته بر همسازی با اقلیم و چالشهای مرتبط با انرژی فائق آید.
