بررسی و تحلیل آثار و دادههای باستانشناسی از روشهای شناخته شده در باستانشناسی برای مطالعه محوطه های شناسایی شده مورد استفاده قرار میگیرد. مطالعه آثار به دست آمده میتواند در شناسایی تعاملات فرهنگی در دوره‌های مختلف راهگشا باشد. ضرورت توجه خاص به دادههای بدست آمده در کاوشها و بهویژه بررسیهای باستانشناسی حائز اهمیت است. از جمله مناطقی که مورد بررسی باستان شناسی قرار گرفته و این پژوهش بر آن است تا داده ها و آثار دوره اسلامی آن را مورد مطالعه قرار دهد بخش کلاترزان شهرستان سنندج میباشد. این منطقه تاکنون چندان مورد مطالعه و بررسی با این شیوه قرار نگرفته است. بخش کلاترزان یکی از بخشهای شهرستان سنندج و دومین بخش بزرگ استان کردستان در غرب ایران است، این بخش در بین شهرستان سنندج و مریوان واقع شده است و دارای یک شهر)شویشه( و سه دهستان ،» شب شاه بیشه « گرفته شده به معنی » شه وی شا « و ۸۴ روستا میباشد. شهر شویشه که از کلمه کردی مرکز بخش کلاترزان میباشد. بیشترین داده های یافت شده در بررسی های سطحی سفال است. سفال هم از جمله دادههای ارزشمند نسلهای گذشته است که با توجه به دوام آن عامل انتقال فرهنگ محسوب میشود. سفال نشان دهنده باورها، فرهنگ، هنر، اعتقادات و روابط اقتصادی انسانها می باشد. در طی این پژوهش علاوه بر بررسی، مطالعه و گونه شناسی سفالهای شاخصی که از سطح محوطههای مورد بررسی بخش کلاترزان شهرستان سنندج به دست آمده، پرداخته میشود. الگوی استقراری محوطهها و تپههای منطقه نیز مشخص خواهد گردید.
