1404/02/01
محمدابراهیم زارعی

محمدابراهیم زارعی

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
کُنش انسان و محیط در دوران اسالمیِ دشت قروه، شمالغربی پهنۀ سنندج-سیرجان
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
دشت قروه، دوران اسالمی، باستان شناسی منظر، شرایط زیست-محیطی، متون تاریخی
سال 1400
مجله مطالعات باستان شناسي
شناسه DOI
پژوهشگران فرشته شریفی ، محمدابراهیم زارعی

چکیده

دشت قروه در جنوب شرقی استان کردستان واقع شده است و از مناطق مرتفع زاگرس محسوب می شود. این دشت در نوار یا پهنۀ مورب سنندج-سیرجان قرار گرفته است. بارزترین ویژگی این دشت تفاوت در ساختار زمین شناسی و زیست-محیط شمال و جنوب آن است. همین عامل باعث شده توزیع سکونتگاه ها در این دو بخش کاملاً متفاوت باشد. دشت قروه در سال 1397 مورد بررسی و بازنگری باستان شناسی قرار گرفت. نوشتۀ حاضر بر پایۀ یافته های باستان شناسی مربوط به دوران اسلامی حاصل از این بررسی شکل گرفته که با سنجش متون تاریخی، عکس های ماهوره ای و نقشه های Gis و زمین شناسی سعی در بازسازی منظر سکونتگاه های این دوران و نحوۀ کاربری اراضی مورد بحث قرار خواهد گرفت. هدف از این پژوهش مطالعه ارتباط انسان با محیط در دوران اسلامی این منطقه است. از جمله پرسش هایی که در این پژوهش مطرح هستند عبارتند از: چه عواملی باعث شکل گیری سکونتگاه های دوران اسلامی بوده است؟ الگوی استقرار محوطه های اسلامی در دشت قروه به چه صورت است؟ آیا دشت قروه در دوران اسلامی مرکزیت شهری داشته است؟ از جمله عواملی مانند منابع آب و زمین حاصلخیز، راه ها و معادن در شکل گیری زیستگاههای دشت قروه نقش بسیار قابل ملاحظه ای داشته است. زیستگاههای شمال دشت بیشتر به صورت خطی و بر تراس رودخانه ها شکل گرفته اند و در مقابل در جنوب دشت عواملی از جمله زمین های کشاورزی، مسیرهای ارتباطی و منابع آبی در شکل گیری این محوطه ها اهمیت بسزایی داشته است. به نظر می رسد نقش محوطه های بزرگتر در ایجاد زیستگاههای کوچک و اقماری در بخش جنوبی –احتمالاً سیستم مکان مرکزی- بی تأثیر نبوده است.