1404/02/01
محمدابراهیم زارعی

محمدابراهیم زارعی

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
مطالعه و تحلیل ظروف شیشه ای دوران اسلامی موزه های هگمتانه و آرامگاه بوعلی سینا
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
ظروف شیشه ای موزۀ آرامگاه بوعلی سینا موزۀ هگمتانه دوران اسلامی
سال 1399
مجله مطالعات باستان شناسي
شناسه DOI
پژوهشگران فرشته شریفی ، محمدابراهیم زارعی

چکیده

صنعت شیشه گری از فنون و دانش های قدیمی در ایران پیش از اسلام بوده که در دوران اسلامی همچنان تداوم یافته است. این پژوهش به مطالعۀ ظروف شیشه ای دوران اسلامی موزه­های هگمتانه و آرامگاه بوعلی سینا همدان می پردازد. اشیاء شیشه ای نگهداری شده در این دو مجموعه از حفاری های غیرمجاز بدست آمده و تاکنون هیچ­گونه پژوهشی بر روی این ظروف انجام نشده است. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است و بر اساس مقایسه با اشیاء موزه­ای و مطالعات کتابخانه ای تاریخ گذاری شده است. مطالعه و مقایسه های این ظروف نشان می دهد که در سه دوره زمانی قابل تاریخگذاری هستند. گروه اول، مربوط به سدۀ اول و دوم هـ.ق، گروه دوم، در سدۀ سوم تا پنجم هـ.ق و گروه سوم، مربوط به سده­های ششم و هفتم هـ.ق هستند. از نظر کاربرد این اشیاء به سه گروه ظروف کوچک (ویژه مواد دارویی یا آرایشی)، ظروف حجامت و صراحی ها قابل تقسیم­بندی هستند. پرسش­های اساسی این است که: اشیاء مورد مطالعه قابل مقایسه و تاریخگذاری با سایر اشیا مکشوفه از کاوش های علمی هستند؟ محل تولید نمونه­های مورد مطالعه کجاست؟ و کاربرد آنها چه بوده است؟ تمام ظروف مورد مطالعه، قابل مقایسه با سایر ظروف شیشه ای مجموعه های داخل و خارج کشور که مربوط به دوران اسلامی بوده و از کاوش های علمی بدست آمده، گاهنگاری و مقایسه شده است. با توجه به اینکه بیشتر نمونه­ها با یافته­های نیشابور قابل مقایسه است، نیشابور به عنوان یکی از مراکز تولید این اشیاء مورد توجه است که احتمالاً به عنوان کالای صادراتی به غرب فلات ایران ارسال شده باشند.