محمدابراهیم زارعی

چکیده اقلیم یکی از مه مترین عواملی است که در شک لگیری اصول معماری مسکونی در منطقه یزد نقش داشته که دو عامل تابش خورشیدی و باد نقش تعیی نکنند های دارند. در این منطقه در ما ههای خرداد، تیر و مرداد شرایط بیوکلیمایی سخت حاصل گرمای هوا و در ما ههای آذر، دی، بهمن شرایط بیوکلیمایی سخت حاصل از برودت هوا حاکم است. وزش باد نیز به دلیل حمل ش نهای روان، زندگی مردم را تحت تأثیر خود قرار م یدهد. هدف این مقاله، بررسی تأثیر الگوی حیاط مرکزی خان ههای منطقه یزد و تعیین نقش تناسبات موجود میان حیاط مرکزی و جدار هها در تعدیل شرایط سخت اقلیم گرم و خشک است؛ بدین منظور مد لهای سه بعدی از دو خانه باقر دشتی )دوره آ لمظفر( و خانه مشروطه )دوره صفویه( ساخته شد و علاوه بر شبی هسازی خورشیدی با استفاده از نر مافزار اکوتکت، طوفان روز هشتم خرداد 1382 با سرعت 26/4 m/s ، به عنوان نمونه موردی، در نر مافزار فلوئنت شبی هسازی گردید. نتایج نر مافزار اکوتکت نشان م یدهد، 6/ 35 درصد از مساحت جبهه تابستا ننشین خانه مشروطه در ما ههای گرم در سایه قرار م یگیرد، در حالی که برای خانه باقر دشتی 5/ 24 درصد است. جبهه زمستا ننشین خانه مشروطه نیز در ما ههای سرد با مجموع دریافت 2752 W/m2 عملکرد بهتری دارد، در حالی که این مقدار برای خانه دشتی 850 W/m2 است. اگرچه میزان سای هاندازی جبهه شمال غربی خانه مشروطه و باقر دشتی در ما ههای گرم یکسان است، اما در ما ههای سرد این جبهه در خانه مشروطه 3108 W/m2 انرژی دریافت م یکند، در حالی که برای خانه باقر دشتی 1358 W/m2 به دست آمد. بخ شهای زیادی از حیاط هر دو خانه در ما ههای گرم تحت تابش قرار م یگیرد، اما حیاط خانه دشتی در ما ههای سرد هی چگونه تابشی دریافت نم یکند، ولی 14 درصد از مساحت حیاط خانه مشروطه در معرض تابش خورشید قرار دارد. نتایج ب هدس تآمده از نر مافزار فلوئنت نشان م یدهد باد با شدّت بی شتری در فضای داخلی حیاط خانه مشروطه جریان م ییابد، ب هطور یکه سرعت باد در برخی از نقاط حیاط در حدود 28/8 km/h است که دو برابر بی شتر از خانه دشتی است. این امر ب هدلیل بی شتر بودن مساحت حیاط خانه مشروطه است؛ با این وجود با ایجاد خُرداقلیم سعی شده فضای آرا متری در