استان کردستان در غرب ایران و در منطقه کوهستانی واقع شده است. این موقعیت موجب گردیده که ساختار معماری آن (خانه های آن) تابع شرایط جغرافیایی و آب و هوایی قرار گیرد. بنابراین شرایط آب و هوایی این منطقه از کشور بر معماری آن تأثیر گذاشته و عموماً معماری کردستان قسمت عنوان معماری کوهپایه ای یا پلکانی است که معماری برونگراست. در اکثر نقاط این استان این نوع معماری غلبه دارد و حتی شهر سنندج نیز پیش از آن که به یک مرکز ایالت برای حاکمان محلی اردلان تبدیل گردد دارای این نوع معماری (معماری بومی- پلکانی یا کوهپایه ای) بوده است. سنندج از زمانی که در دوره حکومت شاه صفی صفوی در سال 1046 هجری قمری به عنوان مرکز ایالت کردستان انتخاب گردید معماری آن هم تابع معماری درونگرای مناطق مرکزی ایران به ویژه شهرهایی همچون اصفهان شده است. ساختار خانه های دوره قاجاری شهر سنندج عموماً براساس یک معماری درونگرا طراحی و ساخته شده است. البته در برخی از آن ها (خانه ها) ترکیب معماری بومی- درونگرا به خوبی طراحی و ساخته شده است. حتی در برخی از خانه های شهر سنندج در این دوره از بادگیر که مختص معماری مناطق مرکزی ایران است، استفاده شده است. به عنوان مثال در خانه های آصف دیوان ملا لطف اله شیخ الاسلام، خانه جواهری، رحیم زاده بادگیر جاسازی شده است. خانه های شهر سنندج در سه گروه تقسیم بندی شده اند: گروه نخست خانه های اعیانی و بزرگان حکومتی است، همچون عمارت مشیردیوان، ملا لطف اله شیخ الاسلام، عمارت خسروآباد و ... است. گروه دوم خانه های مربوط به ثروتمندان و بازاریان که عموماً این خانه ها دارای یک حیاط مرکزی هستند و از نظر ابعاد و اندازه در حد خانه های گروه نخست نیستند، ولی دارای شکوه و عظمت خاص خود هستند. گروه سوم خانه های مردم عادی است که تعداد قابل توجهی از خانه های شهر با این مشخصات ساخته شده بودند و بسیار هم آسیب پذیر بوده اند، ولی نکته مهم درباره آن ها اشتراک در ترکیب فضایی، بخش های یک خانه است که شامل سه دری ها، سردر، تالار، حتی تزیینات قواره بری و ... است. در خانه های سنندج دوره قاجار همچون خانه های سایر نقاط ایران در این دوره از تزیینات معماری در حد قابل توجهی استفاده شده است. تزیینات این خانه ها عموماً شامل آجرکاری، گچبری، نقاشی، حجاری، قاب بندی، معرق کاری چوب و ارسی سازی است. شاید یکی از مهم ترین ویژگی ه
