با وجود مطالعات و کاوش هایی که در محوطه های دورۀ اسلامی صورت گرفته و به وسیلۀ آن تا اندازه ای وضعیت سفالگری ایران دورۀ اسلامی مشخص شده است، ولی هنوز ابهامات فراوانی در این زمینه، به خصوص دربارۀ مراکز سفالگری و تفاوت های سبک شناسی بین آنها وجود دارد. در این بین، کاوش های باستان شناسی همراه با مطالعات دقیق داده ها می تواند تا حد زیادی به حل مسئله کمک نماید. در این مقاله سفال های ایلخانی حاصل از سه فصل کاوش باستان شناسی در محوطۀ ارزانفود، با فرض تولید آنها در همدان مورد مطالعه دقیق قرار گرفته است. از نکات مهم این پژوهش آنست که وضعیت برخی از سفال های دورۀ ایلخانی در همدان مانند فیروزه قلم مشکی و سفالینه های معروف به سبک سلطان آباد، از نظر سبک شناسی و مکان ساخت، تا حدود زیادی مشخص شد. با توجه به پژوهش هایی که در این خصوص صورت پذیرفت، همدان به عنوان یکی دیگر از مراکز ساخت سفالینه های فیروزه قلم مشکی، سلطان آباد و چندرنگ زیرلعاب شناخته شده و علاوه بر آن چند نمونه سفال لعاب دار جدید مربوط به دورۀ ایلخانی نیز برای نخستین بار شناسایی شد و مورد مطالعه قرار گرفت.
