مرتضی یاوری

اشریشیا کلی یک باکتری است که بیماری ورم پستان را در گاوهای شیری ایجاد نموده و باعث کاهش تولید شیر، تغییر در ترکیب و کیفیت شیر و حتی مرگ گاوهای شیری را سبب می‎شود. عوامل متعددی از جمله اشریشیا کلی در ایجاد بیماری ورم پستان نقش داشته، و در 80 درصد موارد ورم پستان کلی‎فرمی یافت می‎شود. اعتقاد بر این است که تشکیل بیوفیلم‎ در بسیاری از بیماری‎ها از جمله در ورم پستان نقش داشته و تشکیل بیوفیلم می تواند شرایط مناسبی را برای ماندگاری باکتری در این محل فراهم نماید. بیوفیلم اجتماع باکتریایی است که در آن باکتری‎ها به یک سطح زنده یا غیر زنده اتصال داشته و در یک ماتریکس خارج سلولی محصور شده اند. بیوفیلم یک خاصیت مهم برای حدت و بیماری‎زایی اشریشیا کلی است که در پاسخ به سیگنال های مختلف محیطی تشکیل شده و ژن‎های زیادی از جمله ژن‎ csgD، pgaC و ariR در تشکیل آن نقش دارد. به همین دلیل مطالعه حاضر با هدف بررسی فنوتیپی توانایی تشکیل بیوفیلم در جدایه‎های بدست آمده از نمونه‎های شیر گاو‎های مبتلا به ورم پستان بالینی و همچنین جستجوی مولکولی ژن‎های مذکور در آن‎ها انجام شد. نتایج بررسی فنوتیپی توانایی تشکیل بیوفیلم با روش میکروتیتر پلیت در این تحقیق نشان داد که از 62 جدایه مورد مطالعه، 27 جدایه (54/43%) توانایی تشکیل بیوفیلم را داشت و 35 جدایه (45/56%) توانایی تشکیل بیوفیلم را نداشت، از 27 جدایه تشکیل دهنده بیوفیلم، 4 جدایه (45/6%) تشکیل دهنده بیوفیلم قوی، 19 جدایه (65/30%) تشکیل دهنده بیوفیلم متوسط، 4 جدایه (45/6%) تشکیل دهنده بیوفیلم ضعیف بودند، و رابطه آماری معنی‎دار بین جدایه‎های تشکیل دهنده و عدم تشکیل بیوفیلم مشاهده نشد (374/0=P). همچنین نتایج آزمون Multiplex PCR نشان داد که ژن ariR در 61 جدایه (38/98%)، ژن csgD در 62 جدایه (100%)، ژن pgaC در 58 جدایه (54/93%) حضور داشته، و در 57 جدایه (94/91%)، حضور همزمان هرسه ژن مشاهده شد، و رابطه آماری معنی‎دار بین نتایج فنوتیپی تشکیل بیوفیلم با نتایج ژنوتیپی وجود نداشت (123/0=P). بنابراین به نظر می‎رسد اگرچه حضور این ژن‎ها در تشکیل بیوفیلم نقش موثری دارد، ولی احتمالا حضور سایر ژن‎ها نیز جهت کسب توانایی تشکیل بیوفیلم در جدایه‎ها نقش بسزایی دارد.