شهریار یارمحمدی واصل

اهمیت درگیری تحصیلی و نقش آن در آموزش و یادگیری در بسیاری از متون و تحقیقات انجام شده برجسته است. درگیری تحصیلی یک فرآیند مهم در پیش بینی ترک تحصیل محسوب می شود. همچنین، این مفهوم یکی از عوامل موثر در روند تحصیلی دانشجویان است. بنابراین، هدف از این پژوهش تدوین مدل درگیری تحصیلی برمبنای ذهن آگاهی تحصیلی، ترس از شفقت به خود، خردورزی تحصیلی و هسته ارزشیابی خود در دانشجویان بود. روش پژوهش از نظر رویکرد، آمیخته کیفی- کمی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال تحصیلی 1402-1401 بود. برای تعیین حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای تعداد 420 نفر از دانشجویان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامۀ درگیری تحصیلی (ریو و تسنگ، 2011؛ ریو، 2013)، مقیاس ترس از شفقت به خود (گیلبرت و همکاران، 2011) ، مقیاس هسته ارزشیابی خود (جاج و همکاران، 2003)، پرسشنامه محقق ساخته ذهن آگاهی تحصیلی و مقیاس محقق ساخته خردورزی تحصیلی بود. برای این منظور، با توجه به مبانی نظری و اطلاعات به دست آمده از بررسی منابع کتابخانه ای، از پرسشنامه ذهن آگاهی تحصیلی برای اندازه گیری 5 عامل شناسایی شدۀ شفقت به خود، پذیرش بدون قضاوت، حضور در لحظه، انجام وظایف همراه با آگاهی و گوش دادن با توجه کامل، و از مقیاس خردورزی تحصیلی برای اندازه گیری 3 عامل شناسایی شدۀ شناختی، عاطفی و تأملی استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، مدل یابی معادلات ساختاری، تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی در نرم افزارهای لیزرل و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که ضرایب همبستگی بین تمامی متغیرها معنی دار است. به عبارت دیگر، بین درگیری تحصیلی با ذهن آگاهی تحصیلی، ترس از شفقت به خود، خردورزی تحصیلی و هسته ارزشیابی خود همبستگی معنادار وجود داشت. یافته ها بیانگر آن بود که مدل با برازش مناسبی مورد تأیید قرار گرفته است، به طوری که همۀ شاخص ها مدل را تأیید نمودند. نتایج مدل نشان داد که اثرات مستقیم ذهن آگاهی تحصیلی، خردورزی تحصیلی و هسته ارزشیابی خود در متغیر درگیری تحصیلی مثبت و معنادار و اثر مستقیم ترس از شفقت به خود در درگیری تحصیلی منفی و معنادار بود. همچنین، نتایج پژوهش حاکی از آن بود که متغیرهای ترس از شفقت به خود، خردورزی تحصیلی و هسته ارزش