مسأله پژوهش: اعتیاد یک بیماری مزمن است که با اختلال در عملکرد فردی، فیزیولوژیکی و اجتماعی مواجه است.برای مبارزه و مقابله با اعتیاد باید ابتدا آن را شناخت و علل وقوع و ادامه مصرف مواد را بررسی نمود، بنابراین هدف این پژوهش شناخت عوامل مرتبط با شروع و ادامه مصرف مواد در افراد مبتلا به اختلال وابستگی به مواد بود روش: روش این مطالعه توصیفی از نوع مقطعی بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد مبتلا به اختلال وابستگی به مواد در شهر تهران و همدان بود. نمونه آماری شامل 235 فرد مبتلا به اختلال وابستگی به مواد بود که از مراکز کاهش آسیب شهر تهران و همدان انتخاب شدند، شیوه نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود. ابزار های پژوهش شامل 1- پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی 2- پرسشنامه الگوهای مصرف مواد 3- پرسشنامه عوامل مرتبط با شروع مصرف مواد بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد مهمترین عوامل شروع مصرف مواد به ترتیب کنجکاوی، کسب لذت، کسب سرخوشی و شعف، غمگینی، افسردگی و سرخوردگی، در دسترس بودن مواد، اضطراب، نگرانی، دلواپسی، تشویش، رفع مشکلات روحی، فشار دوستان، تفریح، رفع درد، خشم، پرخاشگری، کار سنگین، اختلاف خانوادگی، کاهش علائم یک بیماری جسمی، رفع مشکلات جنسی و رو کم کنی بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش حاکی است اعتیاد یک بیماری چند بعدی است و مهمترین عوامل خطرساز اجتماعی-روانشناختی در جوامع و فرهنگ های مختلف می تواند متفاوت باشد، لذا پیش از هر گونه اقدامات پیشگیرانه شناخت عوامل خطرساز ضرورت دارد.
