امروزه درفلسفه، محتوا و روشهای آموزشی شاهد تغییراتی هستیم. در رویکردهای جدید آموزشی، انتقال دانش از طریق معلم و کتاب به حافظه فراگیر و تکرار جای خود را به ساختن دانش از طریق یادگیری معنادار داده است. نقشه مفهومی یکی از راهبردهای آموزشی است که با فلسفه ساختن گرایی ارتباط نزدیک دارد که می تواند یادگیری معنادار را تسهیل کند .بنابراین این پژوهش مطالعه اثربخشی آموزش به شیوه نقشه مفهومی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش(آموزش به شیوه نقشه مفهومی) و یک گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع دوم دبیرستان شهر همدان در سال 1392 بود، نمونه آماری 30 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند، سپس بطور تصادفی در گروه های آزمایش(15 نفر) و گروه کنترل(15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت آموزش با نقشه مفهومی و گروه کنترل تحت آموزش با روش سنتی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون پیشرفت تحصیلی بدست آمد. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس یک متغیره استفاده شد. نتایج تحلیل کورایانس نشان داد که آموزش با شیوه نقشه مفهومی به طور معنی داری باعث افزایش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شده است (001/0p<). همچنین این پژوهش نشان داد آموزش با شیوه نقشه مفهومی از آموزش با شیوه سنتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مؤثرتر بود(001/0p<). نتایج به دست آمده مؤید آن بود که روش نقشه مفهومی توانسته است یادگیری شناختی فراگیران را ارتقا دهد و بر متغیرهای شناختی و عاطفی تاثیر مثبت بگذارد و نقش مؤثری در حفظ طولانی مدت مطالب فراگرفته دارد.
