توسعه ی شتاب زده ی محیط کالبدی شهرهای ایران در طول دهه های گذشته به دلایل مختلف و با رویکردهای متفاوتی صورت گرفته است؛ نتایج این قبیل توسعه ها که عمدتاً بدون توجه به ریشه های هویتی جوامع شهری ایرانی و در پاسخ به نیاز تامین مسکن بافت جمعیتی صورت گرفته است اثرات سوئی بر ماهیت آنها گذاشته است. در این میان تفاوت چشم- گیر معنا و کیفیت زندگی و هویت شهری و تقابل این دو مهم در بافتهای شهری تازه شکل گرفته در اثر توسعه های شتابزده شهری با بافتهای شهری موجود در شهرها که معنا و هویت پایه های اساسی آن را تشکیل می دهند به وضوح قابل مشاهده است. در چنین توسعه هایی، فضاهای شهری و محیط زندگی از مطلوبیت فضایی، امنیت، ساختارهای زندگی اجتماعی، پیوند زمانی و... عمدتاً در سطح پایین تری نسبت به توسعه های شهری ساختارمند قرار دارد. در چنین شرایطی باتوجه به اهمیت طرحهای توسعه شهری در آینده ی زندگی شهرها و جوامع شهری، بازخوانی اصول و حکمت بنیادین حاکم بر فرآیند تشکیل فضاهای معماری و شهرسازی در شهر ایرانی اصلی غیرقایل چشم پوشی به منظور جلوگیری روند ایجاد فرسایشی توسعه های شهری نامطلوب میباشد. در این پژوهش نتیجه ی مطالعات و بررسی های عمیق صورت گرفته بر روی شهرهای ایرانی به منظور شناسایی اصول حاکم بر فرآیند شکل گیری محلات شهری، واحد همسایگی و خانه به عنوان کوچکترین واحد از پروژه های توسعه شهری شناسایی و بازخوانی شده اند. این اصول به طراحان، مدیران و برنامه ریزان شهری و نیز شرکتهای مشاور شهرسازی و معماری کمک می کند تا با نگاهی صحیح تر و کامل تر در جهت توسعه و ارتقاء سطح هویت و معنا با تکیه بر حکمت شهرسازی ایرانی گام در جهت توسعه های شهری نوین بگذارند.
