محسن شکل آبادی

چکیده: پلاستیک ها نوعی از مواد پلیمری مصنوعی با پایداری و استحکام شیمیایی بالا هستند . که به دلیل انعطاف پذیری بالا به-طور گسترده ای در بسته بندی، ساخت و ساز، نساجی، تولید محصولات کشاورزی و صنایع الکترونیک استفاده می شود. پلاسنیک ها ساختمان خاک را تخریب می کنند و همچنین بر روی ظرفیت نگهداری آب در خاک تأثیر منفی می گذارند. بنابراین با تاثیر بر خصوصیات خاک می تواند عملکرد و رشد گیاه را تحت تاثیر قرار دهد. بررسی منابع مختلف نشان داد که تأثیر میکروپلاستیک ها بر بسیاری از پارامترهای عملکردی گیاه ، پارامترهای فتوسنتزی ، ویژگی های شیمیایی خاک مانند (عناصر ماکرو و میکرو خاک ) تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته یا به بررسی اندک آن ها بسنده شده است؛ بنابراین هدف از این پژوهش ارزیابی پراکنش میکروپلاستیک ها در خاک های استان همدان و همچنین تأثیر میکروپلاستیک ها بر روی خصوصیات خاک و گیاهان بود. آزمایش در قالب طرح کاملأ تصادفی در دو مرحله انجام شد. در مطالعه اول از زمین های کشاورزی و گلخانه های استان همدان که سابقه استفاده از روکش پلاستیکی را دارند، حدود 350 نمونه از عمق های 0-10، 20-10، 40-30 و 40-50 سانتی متری برداشت شد. میکروپلاستیک ها با دو روش چگالی و شناورسازی از نمونه های خاک استخراج و سپس شناسایی و کمی شدند. نتایج نشان داد جداسازی به روش شناورسازی به دلیل در نظر گرفتن وزن بیشتر خاک، میکروپلاستیک بیشتری از خاک استخراج می کند و همچنین از نظر صرفه اقتصادی نسبت به روش چگالی مقرون به صرفه تر و مناسب تر است. از طرفی نتایج نشان داد که فراوانی میکروپلاستیک ها در منطقه تویسرکان نسبت به مناطق مورد مطالعه در این پژوهش بیشتر بود که باید مورد توجه قرار گیرد. در مطالعه دوم تیمارهای آزمایشی شامل میکروپلاستیک ها با اندازه 2-4، 4-8 و >8 میلی متر و سطوح متفاوت پلاستیک 1%، 5% و 10% استفاده شد. نتایج آزمایش ها نشان داد که تیمار پلاستیک ها در کوتاه مدت باعث افزایش فتوسنتز و در بلند مدت باعث کاهش فتوسنتز شد. دلیل این موضوع را می توان به تنش ایجاد شده توسط پلاستیک ها در محیط رشد گیاه بیان کرد. میزان عملکرد گیاه در تیمارهای حاوی پلاستیک کاهش یافت. تیمارهای حاوی پلاستیک باعث کاهش مقدار پتاسیم گیاه و ریشه شد. این در حالی بود که مقدار سدیم و عناصر میکرو موجود در گیاه و ریشه افزایش یافت. از طرفی تیمارهای