این پژوهش با هدف بررسی اثر کاربرد بیوچار و نانوبیوچارهای تهیه شده از پودر هسته خرما بر فعالیت آنزیمی در محیط ریزوسفری و غیرریزوسفری گیاه گل گاوزبان اروپایی انجام شده است. پودر هسته خرما در دو دمای 400 و 800 درجه سلسیوس پیرولیز شده و به بیوچار تبدیل شده و با خاک های مورد بررسی مخلوط شد. چهار نوع خاک تقریباً اسیدی، آهکی، شور-سدیمی و شور-سدیمی شدید با ویژگی های متفاوت انتخاب شدند. مقداری از بیوچارها با استفاده از روش گوی غلتان به اندازه نانو تبدیل شدند. با روش هیدروترمال نیز نانوذره مورد نیاز از پودر هسته خرما استخراج شد. پودر هسته خرما، بیوچار و نانوبیوچار به نسبت 5 درصد و نانوذره به نسبت 1 درصد با خاک ها مخلوط شده و به گلدان ها منتقل شدند. گیاه گل گاوزبان اروپایی در گلدان ها کشت شده و پس از 60 روز برداشت شدند. خاک های ریزوسفری و غیرریزوسفری جدا شده و آنزیم های فسفومونواستراز اسیدی، قلیایی، پروتئاز و بتا-گلوکوزیداز اندازه گیری شد. فعالیت آنزیم های فسفومونواستراز اسیدی، پروتئاز و بتا-گلوکوزیداز در خاک اسیدی بیشترین و در خاک شور-سدیمی شدید کمترین بود. اما بیش ترین فعالیت آنزیم فسفومونواستراز قلیایی در خاک شور-سدیمی شدید و کم ترین مقدار در خاک اسیدی مشاهده شد. فعالیت آنزیم ها در خاک ریزوسفر بیش تر از خاک غیرریزوسفری بود. بیش ترین فعالیت آنزیم ها در خاک های شاهد بود و با کاربرد بیوچار، نانوبیوچار و نانوذره کاهش یافت. در بسیاری از خاک های تیمار شده با نانوذره کم ترین فعالیت آنزیم ها مشاهده شد. زیاد بودن دشواری شوری و سدیمی خاک های مورد بررسی باعث شد تا اثر کاربرد بیوچار و نانوبیوچار بر فعالیت های آنزیمی خاک ها تحت تأثیر قرار گیرد.
