در مناطق سرد و معتدله سرمای دیررس بهاره یکی از مخاطرات جدی برای گیاهان فصلی مثل شببو محسوب میشود. اسید سالیسیلیک بهعنوان هورمون گیاهی مهمی است که واکنش گیاه را به تنشهای محیطی از جمله سرما، تغییر میدهد و نقش مهمی در فرآیندهای فیزیولوژی، بیوشیمیایی و زیستی گیاهان دارد. اکسید نیتریک نیز یک مولکول زیستی فعال است که نقش مرکزی را بهعنوان یک سیگنال در پاسخ گیاه به تنشهای زیستی و غیرزیستی ایفا میکند. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی تأثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک و سدیم میباشد. به این Brassicacea از خانواده )Matthiola incana( نیتروپروساید در افزایش تحمل به سرما در گیاه زینتی شببو معمولی منظور، آزمایش بهصورت طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار، چهار تکرار و برای هر تکرار سه گلدان )در مجموع 60 گلدان( در مرحلهای که 50 درصد گلچهها شکوفا شدند، در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجراء شد. تیمارها شامل محلولپاشی با آب 0 و 1 میلیمولار( در سه نوبت و دو سطح سدیم نیتروپروساید ) 50 و 100 / مقطر بهعنوان شاهد، محلولپاشی دو سطح اسید سالیسیلیک ) 5 میکرومولار( در دو نوبت بودند. همچنین جهت سرمادهی 72 ساعت بعد از محلولپاشی، گیاهان به مدت سه روز در سردخانه دانشگاه بوعلی سینا قرار گرفتند. برای این کار، همزمان با غروب آفتاب، دما با کاهش 3 درجه سانتی گراد در ساعت به 3+ درجه سانتی گراد رسیده و به مدت 4 ساعت در این دما قرار گرفته و با طلوع آفتاب دما در هر ساعت 3 درجه سانتی گراد افزایش یافته تا به دمای محیط 20 درجه سانتی گراد رسید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که گیاهان تیمار شده با سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار بیشترین مقدار وزنتر کل اندام هوایی 31 گرم را داشتند. محلولپاشی با سدیم نیتروپروساید / 42 گرم و بیشترین مقدار وزن خشک کل اندام هوایی با میانگین 30 / گیاه با میانگین 7 50 میکرومولار میزان مالوندیآلدهید را نسبت به گیاهان شاهد )محلولپاشی با آب مقطر( 61 درصد کاهش داد. بالاترین میزان پرولین نیز 22 میکرومول بر گرم وزنتر تعلق داشت و این میزان / مربوط به گیاهان تیمار شده با سدیم نیتروپروساید با غلظت 50 میکرومولار با میانگین 6 18 میلیگرم بر گرم / نسبت به تیمار شاهد 52 درصد افزایش را در این تیمار نشان داد. تیمار سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار با میانگین 96 0 و 1 میلیمولار / وزن تر بیشترین میزان کربوهیدرات را نسبت به گیاهان شاهد با اختلاف معنیداری نشان داد. محلولپاشی با غلظتهای 5 اسید سالیسیلیک سبب افزایش به ترتیب 16 و 18 درصد میزان فنول کل در مقایسه با گیاهان شاهد شد. محلولپاشی تیمار سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار 27 درصد محتوای نسبی آب برگ را نسبت به محلولپاشی با آب مقطر بهبود بخشید. نشت یونی برگها در تیمار سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار کمترین میزان بود و 39 درصد نسبت به محلولپاشی با آب مقطر کاهش را نشان داد. بین تیمارهای 50 و 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک از نظر محتوای نسبی آب و نشت یونی گلبرگ تفاوت معنیداری وجود 0/ 0 و 770 / به ترتیب در گیاهان تیمار شده با سدیم نیتروپروساید 50 و 100 میکرومولار با میانگین 795 a نداشت. بیشترین میزان کلرفیل در گیاهان تیمار شده b میلیگرم بر گرم وزنتر مشاهده شد که از لحاظ آماری اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشتند. بیشترین میزان کلروفیل 0 میلیگرم بر گرم وزنتر مشاهده شد. بیشترین افزایش در محتوای کلروفیل کل در / با سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار با میانگین 438 1 میلیگرم بر گرم وزن تر مشاهده شد. تیمارهای سدیم نیتروپروساید / گیاهان تیمار شده با سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار با میانگین 148 7 و 3 درصد باعث افزایش کارتنوئید در ،9 ، 0و 1 میلیمولار( به ترتیب 21 / در سطح ) 50 و 100 میکرومولار( و اسید سالیسیلیک در سطح ) 5 گیاهان تحت تیمار نسبت به گیاهان شاهد شدند، که در این میان بیشترین تأثیر مربوط به گیاهان تیمار شده با سدیم نیتروپروساید 50 1 میلیگرم بر گرم وزن تر بود. در مجموع تیمارهای اسید سالیسیلیک و سدیم نیترو پروساید تحت شرایط تنش سرما / میکرومولار با میانگین 04 توانستند در کاهش و تعدیل آثار منفی سرمازدگی از طریق بهبود شاخصهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاه شببو مؤثر باشند. بهترین تیماری که سبب کاهش خسارت سرمازدگی از نظر کاهش نشت یونی و مالوندیآلدهید، افزایش پرولین و کربوهیدرات محلول و افزایش وزن تر و خشک شد، تیمار سدیم نیتروپروساید 50 میکرومولار بود.
