محمد سیاری

این پژوهش با دو هدف بهینه سازی غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد و معرفی بهترین ریزنمونه مؤثر بر افزایش راندمان کالوس زایی و باززایی گیاه پروانش (Catharanthus roseus L.) و نیز شناسایی مرحله رشدی تولیدکننده بیشترین مقدار وین کریستین به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با عامل اول 8 سطح نوع ریزنمونه و عامل دوم 9 سطح مختلف هورمونی انجام شد. بدین منظور از ریزنمونه ها و تیمارهای هورمونی مختلف با استناد به مقالات در محیط کشت MS استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین درصد کالوس زایی از محیط حاوی 8 میکرومولار 2,4-D به همراه 2 میکرومولار بنزیل آدنین پورین (BAP) و به ترتیب در ریزنمونه تک گره (100 درصد)، هیپوکوتیل (100 درصد)، برگ (100 درصد)، ریشه (16/99 درصد)، تخمدان (33/98)، دمبرگ (83/95 درصد)، بساک (16/94) و برگ لپه ای (33/93) دیده شد. کالوس های مشتق شده از هیپوکوتیل، بساک و تخمدان توانایی ایجاد جنین بدنی با راندمان بالا را داشتند. مقدار 8/0گرم در لیتر کازئین هیدرولیزات منجر به بالاترین درصد جنین زایی شد. بالاترین درصد جوانه زنی از ریزنمونه حاصل از هیپوکوتیل (66/53 درصد) ، بساک (00/51 درصد) و تخمدان (00/46 درصد) به دست آمد. همچنین درصد باززایی از ریزنمونه های هیپوکوتیل بساک و تخمدان به ترتیب 78٪، 73٪ 68٪ بود. بیشترین مقدار وین کریستین در مقایسه انواع کالوس و مراحل مختلف رشد، از گیاهان باززا شده از کالوس مشتق شده از بساک، تخمدان و هیپوکوتیل به دست آمد و مقدار آن 4/1 میکروگرم در هر گرم وزن خشک و بیشتر از کالوس غیر جنین زای ریزنمونه های مذکور بود.