محمدرضا ذوقی پایدار

کارکرد اجرایی مرکز عملکرد شناختی، عاطفی و اجتماعی است و نقش مهمی در رشد شناختی کودکان دارد. مطالعه در زمینه کارکرد های اجرایی، به ویژه در سال‌های اولیه زندگی و نحوه رشد و بهبود این کارکردها همواره مورد توجه محققین حوزه‌های شناختی بوده است. برای بهبود این عملکردها عوامل مختلفی در نظر گرفته شده و پیشنهادات مختلفی نیز ارائه شده است. موسیقی و آموزش موسیقی، فراتر از جنبه سرگرمی و مهارت آموزی، یکی از عواملی است که محققان آن را در توسعه و بهبود جنبه‌های مختلف کارکردهای اجرایی به ویژه در سال‌های اولیه زندگی مفید می‌دانند.هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر آموزش موسیقی بر کارکردهای اجرایی کودکان 7 تا 11 ساله شهر همدان بود.روش: روش پژوهش حاضرنیمه آزمایشی از نوع طرح‌های پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان دختر و پسر 7 تا 11 ساله شهر همدان بودند که تعداد 30 نفر به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت گمارش تصادفی در یک گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند.آموزش موسیقی به کودکان بنابر پروتکل طراحی شده که به صورت ترکیبی از روش‌های استاندارد ارف و سوزوکی می‌باشد توسط مربی متخصص موسیقی کودک در 12 جلسه انجام شد. در این پژوهش به طور اخص مؤلفه‌های حافظه کاری، انعطاف‌پذیری، توجه از کارکردهای اجرایی مورد مطالعه قرار گرفت و برای سنجش آن‌ها از مقیاس وکسلر 5 (WISC-IV)، آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (WISCT) و آزمون عملکرد پیوسته (CPT) روی شرکت کنندگان استفاده شد. در این پژوهش برای بررسی و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل تحلیل کوواریانس (ANCOVA) استفاده و توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 25 تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آموزش موسیقی اثر معناداری بر مؤلفه‌های حافظه کاری (در خرده آزمون فراخنای حافظه سطح معناداری (05/0>p، 60/4=F) و با توجه به مجذور اتا میزان اثر26/0و در توالی حرف و عدد (05/0=p، 24/0=F) و با توجه به مجذور اتا میزان اثر 59/0) ، انعطاف‌پذیری شناختی (تعداد طبقات تکمیل شده (001/0>p، 08/16=F) با توجه به مجذور اتا، میزان این تأثیر 16/0بود) و توجه (تعدادکل پاسخ‌های صحیح (001/0>p، 77/23=F) و با توجه به مجذور اتا میزان اثر 41/0 بود) از کارکردهای اجرایی دارد و در غالب موارد سبب افزایش و بهبود آن‌ها می‌شود.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که آموزش مهارت‌های موسیقیایی می‌تواند موجب بهبود و ارتقاء کارکردهای اجرایی و توسعه شناختی در کودکان شود.