مقدمه و اهمیت موضوع: : نوبت کاری بویژه شب کاری با بسیاری از مشکلات از قبیل محرومیت از خواب، خستگی، خواب آلودگی، کاهش عملکرد و افزایش خطای انسانی مرتبط است. از طرفی یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای شکل دهنده حوادث صنعتی در گذشته عنوان شده است. انتخاب مناسب الگوی نوبت ها یکی از روشهای مناسب برای کاهش این اثرات بیان شده است. لذا هدف از این مطالعه بررسی اثر طول شیفت و تعداد نوبت های شبانه پی در پی بر عملکرد شناختی و خواب آلودگی به منظور ز مانبندی مناسب الگوهای نوبت کاری می باشد. مواد و روشها: عملکرد شناختی و خواب آلودگی 30 نفر از اپراتورهای اتاقهای کنترل با الگوی 7N7D7O و 30 نفر با الگوی 4N7D3N7O در یک مجتمع پتروشیمی در آخرین نوبت شبانه قبل از چرخش به روز مورد مطالعه قرار گرفت. از آزمون های n-back و CPT برای ارزیابی عملکردهای شناختی و از شاخص KSS برای ارزیابی خواب آلودگی استفاده شد. برای آنالیز داده ها از نرم افزار SPSS23 و آزمون آنالیز واریانس داده های تکراری استفاده گردید. نتایج: در هر دو الگو به طور معنی داری دقت و سرعت حافظه کاری کاهش (p=0.001) و زمان عکس العمل، خطاهای توجه و خواب آلودگی در طی شیفت افزایش یافت (p=0.001) . نوبت های شبانه متوالی فقط بر زمان عکس العمل و خطاهایارتکابی در عملکرد توجه پایدار اثر معنی دار نشان داد به طوری که عملکرد توجه پایدار در الگوی 7N7D7O مناسب تر از الگوی 4N7D3N7O بود. خواب آلودگی و عملکرد حافظه فعال متاثر از تعداد نوبت های پی در پی نبود. نتیجه گیری: ساعات کاری و تعداد شب های پی در پی از فاکتورهای مهم در به کار گیری سیستم های نوبتی چرخشی مناسب برای بهبود عملکرد و هوشیاری است. بنابراین پیشنهاد می شود برای بهبود عملکرد افراد نوبت کار در مشاغل حساس از نوبت های با چرخش سریع و 12 ساعته خودداری شود.
