فقه نظامات یکی از رویکردهایی است که برای پاسخ به معضلات و مسائل مستحدثه ی جامعه ی اسلامی، توسط علمایی همچون شهید صدر(ره) ابداع شد. هدف از تحقیق حاضر, تبیین چیستی فقه نظامات و بیان ویژگی های این نوع نگاه به فقه است. همچنین نظر به وجود مبنای فقه پویا در اندیشه ی امام خمینی ره, دیدگاه ایشان در خصوص فقه نظامات, مورد بررسی قرار می گیرد. در پژوهش صورت گرفته به تبیین چیستی رویکرد مزبور پرداخته شده و همچنین به بیان تقریرهای مختلف از واژه ی فقه نظامات اقدام نمودیم، و در ادامه محل نزاع را مشخص نموده و به بیان ویژگی های این نوع نظر به فقه و تفاوت آن با رویکرد فقه موضوعات پرداختیم. بعد از بررسی های صورت گرفته راجع به فقه نظامات دانسته شد که مقصود از فقه نظامات این است که فقه در ساخت نظام ها، سازمان ها و ساختارهای اجتماعی نقش ایفا میکند. همچنین با بررسی مکتوبات و بیانات امام راحل و تدقیق در سیره ی عملی ایشان در برپایی نظام اسلامی و پرورش و پایبندی به نظریه ی ولایت فقیه به عنوان مهم ترین و کامل ترین نوع نظام سیاسی اسلام، دانسته شد که ایشان در مکتوبات و هم در حوزه ی عمل به رویکرد فقه نظامات توجه ویژه ای داشته اند و ملتزم به این نوع رویکرد و نظر به فقه بوده اند. این نوع نظر به فقه با فقه موضوعات از جهات موضوع، سنخ تکلیف، مکلف، روش استنباط حکم، روش امتثال، تطبیق و تحقق خارجی و عقاب و ثواب متفاوت می باشد.
