مسأله ی توحید از یک سو ساده ترین مسأله ای است که انسان به راحتی با فطرت خود آن را در می یابد و از سوی دیگر از غامض ترین مسائل است که تنها اوحدی از مردم در هر عصری به درک آن نائل می شوند. و چون علم و آگاهی بشر محدود و متناهی است نمی تواند به یک امر نامتناهی و نامحدود تعلق گیرد. بنابراین نوع بشر برای فهم و درک مقوله ی توحید، به تعالیم انبیاء و اوصیای ایشان - که علم خود را از خداوند دریافت کرده اند- محتاج است و گر نه گرفتار اوهام و خیالات خویش می شود و هرگز نمی تواند به شناخت حق دست پیدا کند. در این مقاله سعی شده است که دو مسأله ی بنیادین از توحید یعنی «عینیت اسماء و صفات خداوند با ذات حق تعالی» و « وحدت شخصی وجود» تببین و تحلیل گردد و اثبات گردد که کلام مولای متقیان در خطبه ی نخست تنها در پرتو این نحوه تبیین از مقوله ی توحید، درک می شود. نو آوری مقاله ی حاضر در کشف انطباق دو فراز از نهج البلاغه با دیدگاه عرفاء در باب توحید است.
