واکنش مسلمانان قرون اولیه به پدیده های وارداتی بعد از فتوحات از جمله مسأله نظافت، به عنوان نمونه ای از تغییرات سبک زندگی در چهار قرن اول هجری از طریق روایات اسلامی - به مثابه منابع تاریخی- در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. بهرهمندی از نظافت به خصوص در استفاده از حمام این ایده را نشان می دهد که مفاهیم ناظر بر سبک زندگی در چهار قرن نخست، در متن و زمینه فرهنگ مصرف مسلمین بسط یافته و در فعالیت های عمومی مسلمانان تنوع ایجاد نموده است و با دگرگونی ذائقه ها و ارزش های شخصی، الگوی جدیدی در زندگی افراد پدید آمده که در ابتدا با ویژگی های اجتماعی-فرهنگی (شرعی) مسلمانان هم خوانی نداشته است. از نظر متشرعین و بزرگان دینی، پیدایش شیوه های متمایز نظافت بعد از فتوحات اسلامی که با طبایع فردی و هوسهای مصرفی طبقات متوسط مسلمانان سازگار شدهبود، به فروریزی نظام حیاء و عفت عمومی منجر می گردید و فرهنگ وارداتی حمام های عمومی، باعث تنزل معیارها و سطوح فرهنگی والای اسلامی می شد و نسلهای جدید را به بیمبالاتی فزاینده ای معطوف می نمود؛ از این رو ترس و نگرانی از امکانات فرهنگی بیگانه که به جوامع سنتی و قبیله گی مسلمانان وارد شده بود آنان را به مقاومت برمی انگیخت؛ اما علی رغم آن، امکان گفتگو در استفاده از اینگونه تسهیلات مخاطبان انبوهی یافت که به زندگی غنی تر و پیچیده تر می اندیشیدند. به عنوان نمونه متن روایات حمام، نشان می دهد تغییرات سبک زندگی در مواجهه با پدیده نوین حمام های عمومی، در چهار قرن اول بهسمت بهبود رفته و احکام سخت گیرانه اولیه را به جز در مورد زنان، به تدریج منتفی نموده است.
