1404/02/01
معصومه ریعان

معصومه ریعان

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی: خ فرعی باباطاهر، کوچه رحمان ولیپور، پ 31
تلفن: 09183167510

مشخصات پژوهش

عنوان
اعتبارسنجی حکمت 136 نهج البلاغه با تمرکز بر عبارت "جهاد المرأه حسن التبعل"
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
حکمت 136 نهج البلاغه، جهاد المرأه، حسن التبعل، زنان
سال 1400
مجله پژوهشنامه نهج البلاغه
شناسه DOI
پژوهشگران معصومه ریعان

چکیده

نهج البلاغه به مثابه اخ القرآن و اولین تفسیر از آیات کریمه مشحون از معارف و لطایف آسمانی است که از زلال ناب دریافت های ربانی ناب مفسر خبر می دهد. در کنار انبوه آموزه های این منبع معتبر، اما بر اثر خطای مؤلف، برخی اطلاعات نادرست نیز گردآوری شده و متن والای آن را نیازمند تنقیح سره از ناسره نموده است. از جمله این موارد توصیفات جنسیت زده برخی متون در مورد زنان است که آنان را فرودستانه بازنمایی نموده است که یکی از آن ها تشویق زنان به خانه نشینی و الزامات آن - شوهرداری- است که آن را تا حد جهاد فی سبیل الله ارتقا بخشیده است. در این مقاله عبارت "جهاد المرأه حسن التبعل" مورد اعتبارسنجی متن و سند قرارگرفته و الحاق این عبارت را به حکمت 136 از اضافات راویان و از نمونه های اندیشه برساخته جاعلان نسبت به زنان دانسته است. این عبارت پیش‎تر از نهج البلاغه، در روایات کلینی و صدوق وارد شده و تحلیل سند آن‎ها نشان می دهد از ساخته های جاعلان بوده و به علی (ع) منتسب گردیده و بعدها همان متن، توسط غالیان به امام هفتم منسوب شده است. در حالی که چنین پیشینه ای در کتب متقدم اهل سنت وجود نداشته و در قرن چهارم متأثر از متون شیعه در کتب متاخرین آن ها وارد گردیده است. این عبارت در درون متن نیز با سیاق و گفتمان سخن هم خوانی نداشته و بر متن ادراج شده است و نشان دهنده سپهر اجتماعی قرن دوم و سوم در تفسیر زنان است که نگاه های فرودستانه این دوران را نسبت به زنان نمایندگی می کند.