مجید رسولی

چکیده: از آنجایی که یکی از چالش های نیل به توسعه پایدار در صنایع غذایی به دلیل استفاده از ماشین آلات و پالایش مواد خام، کاهش مصرف انرژی و اثرات زیست محیطی است و صنعت شکلات سازی همچون دیگر صنایع غذایی وابستگی زیادی به سوخت های فسیلی دارد، این اتکا منجر به افزایش گاز های گلخانه ای و کاهش منابع می شود. این پایان نامه به مقایسه انرژی مصرفی و ارزیابی اثرات زیست-محیطی تولید دو محصول شکلات تلخ و شیری در یک کارخانه شکلات سازی در استان آذربایجان شرقی می پردازد. بدین منظور ابتدا انرژی مصرفی و شاخص های انرژی را به صورت جمع بند ی شده ارائه داده و سپس به بررسی اثرات زیست محیطی کارخانه شکلات سازی پرداخته شد. به این منظور، از روش ارزیابی چرخه حیات (LCA) استفاده شد و تمامی اثرات زیست محیطی کارخانه شکلات سازی، از جمله گرمایش جهانی، سمیت و کمبود منابع بررسی شد. بر این اساس ابتدا مرز سیستم تعیین شد و واحد عملکردی نیز یک تن از هر دو نوع شکلات در نظر گرفته شد همچنین فعالیت های داخل کارخانه به عنوان مرز سیستم مشخص شد (دروازه تا دروازه). سپس برای تکمیل فهرست موجودی اطلاعات ورودی و خروجی کارخانه از جمله الکنریسیته مصرفی و حرارت تولیدی را محاسبه کرده و در این راه از مصاحبه با کارشناسان، پایگاه داده اکواینونت و دیگر منابع موجود بهره برده شد. سپس در مرحله بعد برای ارزیابی اثر چرخه حیات از نرم افزار Simapro استفاده کرده و با روش ReCiPe2016 اثرات را در دو سطح شامل 18 دسته تاثیر میانی و 3 دسته پایانی محاسبه شد. در نهایت نتایج به دست آمده به این شرح است که به ازای تولید شکلات تلخ در کارخانه، 40/67754 مگاژول و برای تولید شکلات شیری در کارخانه، 29/71903 مگاژول انرژی مصرف شده است. الکتریسیته با 91/53 درصد برای تولید شکلات تلخ و با 35/47 درصد برای تولید شکلات شیری بیشترین سهم را در مصرف انرژی داشته است پس از آن گاز طبیعی با 20 درصد برای شکلات تلخ و 33/34 درصد برای شکلات شیری در بیشترین سهم را دارد. همچنین تجزیه و تحلیل شاخص های انرژی بیانگر آن بود که بهره وری انرژی برای شکلات تلخ 015/0 کیلوگرم بر مگاژول، انرژی ویژه 75/67 مگاژول بر کیلوگرم، انرژی خالص 40/65254- مگاژول بر هر تن شکلات و نسبت انرژی مقدار 04/0 می باشد. این محاسبات برای تجزیه و تحلیل شاخص های انرژی برای شکلات شیری نیز انجام شد که مقدار شاخ