نوشتار پیش رو ازمنظر دستور ساختی آن دسته از اصطلاحات صوری و جوهری را در زبان فارسی بررسی میکند که نشانه «اگر» دارند. در حالت متعارف، نشانه «اگر» در جملات شرطی بهکار میرود. برای این هدف، با درنظرگرفتن نظرات فیلمور و دیگران (1998)، شواهد فرهنگ فارسی عامیانه (1387) بررسی شده است. اصطلاحات صوری شامل «اگر»، مفاهیمی همچون احتمال ضعیف، انکار و نفی، قطعیت، ترغیب و شرطبندی، تأکید و تهدید را بیان میکنند و اصطلاحات جوهری شامل «اگر»، بیانگر مفاهیمی نظیر آرزو، تعجیل، خواهش، امر محال و اعتراض هستند. یافتهها نشان داد که اصطلاحات صوری، به توالی نحوی غیر متعارف تمایل دارند، امّا اصطلاحات جوهری به توالی نحوی متعارف گرایش دارند؛ همچنین، جابهجایی در توالی نحوی و تغییر زمان افعال در برخی اصطلاحات صوری و جوهری، موجب خروج آنها از مفهوم اصطلاحی میشود. آهنگ کلام نیز یک ویژگی ساختی متمایزکننده در برخی اصطلاحات صوری و جوهری است.
