پیکرۀ این پژوهش، شواهدی هستند که نجفی (1378) برای اصطلاحات دارای ناماندامِ سر ذکر کرده است. شیوههای تغییرپذیری مطرح در مون (1998) و لانگلاتز (2006) هم چارچوب نظریاند. یافتهها نشان می دهد اصطلاحات ناماندامی زبان فارسی به واسطۀ فرایندهای اضافهسازی، جابه جایی نحوی، جایگزینی و حذف، در سطوح مختلف تغییرپذیرند. تغییرپذیری در سطح نحوی به صورت پسایندشدگی، قلب نحوی، مصدرشدگی و اسم مصدرشدگی، مجهولشدگی، تغییرپذیری نقشی، اضافهسازی گروه حرفاضافهای و حذف فعل دیده میشود. در سطح معنایی، تغییرپذیری از طریق چندمعنایی و ایهامشدگی روی میدهد. تغییرپذیری در سطح واژگانی شامل فرایندهای اضافهسازی اسم، صفت، قید، جایگزینی اسم، جایگزینی فعل و حذف فعل است و در سطح واژی ـ نحوی نیز اضافهسازی یای نکره و نشانههای جمع مشاهده شد. بررسیها نشان میدهد که فرایندهای اضافه سازی و جابه جایی نحوی، نشانگر تمایل اصطلاحات به رعایت اصل تصویرگونگی کمیّت و تصویرگونگی پیچیدگی هستند. در عینحال، فرایندهای چندمعنایی، ایهامسازی، تغییرپذیری نقشی و حذف، نشان از رعایت اصل اقتصاد میدهند.
