در این مقاله به بررسی و طبقهبندی وابستههایی میپردازیم که یک مشارک را در جمله توصیف میکنند. منظور از مشارک اغلب فاعل یا مفعول و گاهی نیز یک متمم حرف اضافهای است. در مورد برخی از این ساختها مطالعات چندانی در زبان فارسی صورت نگرفته است. این وابستهها گاهی متمم و گاهی افزوده هستند. متممها را در سه گروه متمم فاعلی (علی خسته به نظر میرسید)، متمم مفعولی (بچهها علی را مبصر کردند) و متمم متمم حرف اضافهای (مریم از احمد یک شوهر خوب ساخت) قرار دادهایم. افزودهها را هم به دو گروه افزوه قیدی (دروازهبان توپ را ماهرانه پرتاب کرد) و افزوده اسنادی تقسیم کردهایم. افزودههای اسنادی را در سه طبقه مسند تشریحی (علی غذا را سرد خورد)، مسند نتیجهای (علی غذا را شور پخت) و مسند شرایطی (من گرسنه کار نمیکنم) قرار دادهایم. در مورد متمم فاعلی و مفعولی، هر چند با نامی دیگر، قبلاً در دستور زبان فارسی مباحثی صورت گرفته است، اما معرفی سه نوع افزوده اسنادی و بررسی ساختهای مشابه و تمیز آنها از یکدیگر هدف اصلی این مقاله است. مسند تشریحی، نتیجهای و شرایطی نمونهای از ساختهای دوگزارهای در زبان هستند، به این معنی که در یک جمله ساده همزمان از لحاظ معنایی دو گزاره وجود دارد. افعال متفاوتی در ساخت نتیجهای، تشریحی و شرایطی بهکار میروند که میتوان آنها را در طبقات معنایی مشخصی قرار داد. همچنین مسند تشریحی، نتیجهای و شرایطی نقشی متفاوت از قید دارند که به آنها اشاره شده است.
