در دیدگاه نقشگرایی، گذرایی بر اساس ملاکهای نقشی و معنایی تبیین میشود و مفهومی پیوستاری در نظر گرفته میشود. در این مقاله بر اساس تعریف سرنمونی از گذرایی و بررسی مطالعات مهم مرتبط با آن تأثیر گذرایی را بر ساخت زبان فارسی در مواردی چون انضمام و مجهول ناپذیری افعال بررسی میکنیم. همچنین برجستگی گذرایی زبان فارسی را در مقایسه با زبانهای مورد مطالعه هسپلمت بررسی میکنیم. در بخش دیگر تأثیر گذرایی را در سطح کلام و بر روی دو داستان کوتاه بررسی میکنیم. بررسی دادهها نشان میدهد در سطح دستور فارسی کاهش گذرایی منجر به پیدایش ساختهای انضمامی میشود و در مورد ساخت مجهول، افعال مجهول ناپذیرِ ایستا گذرایی پایینی دارند، برجستگی گذرایی فارسی در سطح زبانهای مورد مطالعهی هسپلمت نسبتاً کم است، و در سطح کلام گذرایی بالا با پیشزمینه بودن و گذرایی پایین با پسزمینه بودن همبستگی دارد.
