با اینکه زبان فارسی در توالی عناصر اصلی جمله زبانی فعلپایان است ولی هسته بند موصولی قبل از آن قرار میگیرد. این نمونهای از توالیهای نامتقارن در میان زبانهای جهان است. پرسشی که مطرح میشود این است که چرا این توالی نامتقارن در زبان فارسی دیده میشود. در این مقاله استدلالهایی ارائه شده تا نشان دهد رقابت دو عامل؛ یکی جهت انشعاب و دیگری آمدن پرکنندهها در اول که به نوعی وجهی از اصل افزایش پردازش برخط هاوکینز ( 2004 ) است، در تعیین توالی هسته و بند موصولی در زبانها نقش دارند. در زبانهای فعلآغاز هر دوی این عوامل رعایت میشود چون همیشه اسم قبل از بند موصولی است؛ مانند زبان انگلیسی. در زبانهای فعلپایان سخت مثل ژاپنی، اصل جهت انشعاب پیروز است و همیشه بند موصولی قبل از هسته قرار میگیرد. ولی در زبان فارسی که زبانی یکدست نیست، عامل پرکنندهها در اول پیروز میشود که یک اصل پردازشی است. حال اگر فرض کنیم زبان فارسی در حال تغییر رده است، باید پرسید آیا این تغییر رده تبیین پردازشی دارد؟ پاسخ ارائه شده در این مقاله مثبت است. چون این تغییرات یا به کاستن حوزه پردازشی کمک میکنند؛ یا مثل توالی هسته قبل از بند موصولی باعث افزایش پردازش برخط میشوند. یافتههای این پژوهش به درک تصویری بهتر از ویژگیهای ردهشناختی بندهای موصولی در زبان فارسی و تبیین نقشی این ویژگیها کمک میکند.
