مسعود رنجبرمبارکه

زیرتیره ی Boraginoideae، در ایران، با حدود 37 جنس و 100 گونه ی گیاهی یک یا چند ساله، در بخش های شمالی، شمال غربی، غرب، جنوب غربی، جنوب و با حضور کمتر، در نواحی مرکزی و جنوب شرقی پراکندگی دارد. در مطالعه ی حاضر، 7 جنس Moltkia، Solenanthus، Rindera، Caccinia، Alkanna، Huynhia و Heliocarya، از زیرتیره ی مذکور، مورد مطالعه ی تاکسونومیکی قرار گرفت. بدین منظور، نمونه های جمع آوری شده توسط نویسنده و استاد راهنما از نقاط مختلف ایران، در طی 5 سال، و نیز نمونه های نگهداری شده در هرباریوم های BASU، TARI، W و WU به طور دقیق مورد مطالعه قرار گرفت. شناسایی نمونه ها با استفاده از فلورها، منوگراف ها و سایر منابع انجام شد. در این تحقیق، برای رفع برخی ابهامات و پیچیدگی های گونه ای جنس های مذکور، از مطالعه ی ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی و مولکولی استفاده گردید. پس از بررسی های بسیار، در مطالعه ی جنس Moltkia، چک لیست گونه ای کامل، شامل تمامی موارد هم نامی ها، کلید شناسایی، اسامی استثنا شده و تعیین تیپ گونه ای (تیپیفیکیشن) برای سه گونه ی M. angustifolia، M. caerulea و M. gypsacea تهیه شد. همچنین، با توجه به نتایج مطالعات ملکولی پیشین و نیز مطالعه ی تکمیلی حاضر، یک گونه ی جدید برای این جنس پیشنهاد گردید. در مطالعه ی جنس Solenanthus، چک لیست گونه ای، نظیر آن چه در جنس پیشین صورت گرفت، برای دو گونهS. karateginus وS. plantaginifolius نیز ارائه شد. به علاوه، پیشنهاد چهار هم نامی جدید در جنس مذکور، تیپ گذاری جدید (نئوتیپیفیکیشن) و احیای یک گونه ی قدیمی با نام S. mollissimus صورت گرفت. در مطالعه ی جنس های Cacciniaو Rindera، آنالیز PCA حاصل از داده های ریخت شناسی از جوامع مختلف این دو جنس، با استفاده از نرم افزار MVSP، انجام شد. این آنالیز، نشان می دهد داده های مربوط به جام گل در توصیف و تعیین حدود گونه ای جنس Caccinia، حائز اهمیت است. آنالیز مذکور برای جنس Rindera، نیز حاکی از آن است که صفات ریختی، تنوع و تفکیک پذیری گونه ای خوبی نشان می دهد که این نتایج با بخش بندی ریدل در فلورا ایرانیکا همبستگی دارند. به علاوه، پیشنهاد یک هم نامی جدید برای R. bungei و ایجاد یک ترکیب جدید برای C. actinobole، صورت گرفت. در ادامه ی تحقیق، مقایسه ی تاکسونومیکی جنس Alkanna با جنس خویشاوندش Huynhia انجام شد که علاوه