این مقاله، به بررسی تحول تاریخی ضمایر انعکاسیِ مبتنی بـر «خـود»، در زبـان فارسـیِ نـو میپردازد. همراهی ضمایر شخصی پی بستی با «خود» در همه قرنهـای ایـن دوره مـشاهده نشده است. بر این مبنا، پژوهش حاضر بر آن است که از منظر رده شناختی و با بهـره گیـری از سلسله مرتبه های جهانی نمایه سازی شخص و شمار، به بررسی ترتیب ظهور و چگـونگی تحول این ضمایر بپردازد. به این منظور، پیکره ای منتخب از سه متن روایی از هـر یـک از یازده قرن این دوره تهیه شد و جمله های دربردارنده ضـمایرانعکاسـی شخـصی اسـتخراج گردید. فراوانی رخدادها شـخصهـا و شـمارهای مختلـف ایـن ضـمایر و همچنـین فراوانـی نقشهای گوناگون آنها در هر قرن در جداولی نمایش داده شده اسـت. بـر مبنـای پیکـره مورد بررسی، نخستین نشانه همراهی ضمیر شخصی با «خود» در قرن هشتم هجـری اتفـاق افتاده است. همچنین بررسی پیکره نشان میدهد که همراهی ضمایر شخـصی پـی بـستی بـا «خود» چه از منظر ترتیـب ظهـور و چـه فراوانـی رخـداد دارای اولویـت سـوم شـخص بـر اول شخص و اول بر دوم شخص است و در نتیجه جـان داری نقـشی در ایـن تحـول نـدارد . همچنین در مشخصه شمار اولویت با شمار مفرد اسـت. افـزون بـر ایـن، نخـستین همراهـی ضمایر پیبستی با «خود» در نقش ملکی و پس از آن در سایر تأکیدی ها و سپس انعکاسی بوده است.
