در این مقاله، به شناسایی ساخت های دستوری بیانگر «مفهوم نکره» در زبان فارسی باستان می پردازیم. براساس داده های موجود از این دوره زبان فارسی می توان اظهار داشت؛ قبل از فارسی باستان عنصر دستوری «حرف تعریف نکره» وجود نداشته و پیدایش «حرف تعریف نکره» ازرهگذر دستوری شدگی عدد aiva 'یک' به-وسیله بازتحلیل این عنصر زبانی براساس روابط مجازی و سپس بسط استعاری به «حرف تعریف نکره» رخ داده است. این دستوری شدگی در ساخت مشخصی (تنها یک 'X' وجود دارد، این 'X' معرف انسان است) رخ داده که نتیجه آن تغییر حوزۀ مفهومی به بیان «مفهوم نکره» در فارسی باستان است. به منظور تبیین تکوین «حرف تعریف نکره»، الگوی دستور ساخت مدار برگزیده شده است. داده های این پژوهش، مستخرج از پیکرۀ جمع آوری-شدۀ کنت (1953) است. بسامد وقوع «حرف تعریف نکره» در بین 4130 گروه اسمی موجود در پیکره 0.5% است. این مقدار بسامد وقوع که چندان زیاد نیست، مبین جدیدبودن مقولۀ «حرف تعریف نکره»، یا به عبارتی مراحل اولیۀ دستوری شدگی این مقولۀ دستوری در فارسی باستان است.
