در این مقاله ضمن مقایسۀ دستوری شدگی و کاربردی شدگی، بر اهمیت تمایز این دو و مخصوصاً نقش کاربردی شدگی در تکوین گفتمان نماها تأکید خواهیم کرد. چنین بحثی بستر مناسب را برای رسیدن به هدف اصلی این مقاله، یعنی بررسی شیوۀ تکوین گفتمان نمای تقابلی «تازه» فراهم می سازد. داده های عینی از کاربردهای «تازه» در بافت های مختلف نشان دهندۀ گذر کلمۀ «تازه» از سه مرحله برای تبدیل به یک گفتمان نما است. یکی از رایج ترین و پربسامدترین نقش های «تازه»، کاربرد این جزء در مقام صفت است. در واقع، این مرحلۀ آغازین ناظر بر معنای اولیه یا منبع برای معنای هدف یا نهاییِ گفتمان نمای تقابلی «تازه» است. صفت «تازه» در مرحلۀ بعدی از رهگذر دستوری شدگی تبدیل به قید می شود و به صورت جامد و تصریف ناپذیر در می آید. تبدیل «تازه» به قید موجب آزادی توزیعی و حرکت آن به آغاز کلام می شود. همین امر زمینه را برای کاربردی شدگی و تبدیل این جزء به گفتمان نمای تقابلی فراهم می سازد. در این مرحله، ذهنی شدگی، یعنی دلالت جزء مورد نظر بر نگرش گوینده بارز است. بنابر این مسیر تحول «تازه» در زبان فارسی را می توان با نمودار مرحله ای «صفت> قید> گفتمان نما» نشان داد.
