یکی از مهمترین مقولات صرفی نحوی در حوزه زبانشناسی مطابقه است که به هماهنگی نظاممند بین ویژگیهای صوری و معنایی یک عنصر و ویژگیهای صوری عنصر دیگر اشاره دارد. در مطابق مفاهیمی چون کنترل کننده، هدف ، حوزه مطابقه ، مشخصه ، ارزش و شرط مطرح است. عوامل زبانی و فرازبانیِ مختلفی میتوانند بر این عناصر تاثیر بگذارند و باعث گوناگونیهای مطابقه شوند. میزان این گوناگونی های بسته به عوامل خاصی ، از زبانی به زبان دیگر متفاوت است که با توجه به بافت مطابقه می تواند اجباری، اختیاری و یا اجتنابی باشد. با توج به اهمیت شناسایی و مطالعه این عوامل، هدف ما در این پژوهش، بررسی پیکره بنیادِ دستگاه مطابقه فعلی در گویش زین آبادی است که بر اساس آرای کربت (2001) انجام می گیرد. در این راستا به عوامل زبانی و فرازبانی اشاره می کنیم. که در چگونگی مطابقه نقش دارند. داده های این تحقیق نشان می دهد در 34/05 درصد درصد بندهای فعلی، هدف با کنترل کننده دارای تطابق نحوی و معنایی است و در بقیه هدف با کنترل کننده تطابق نحوی یا معنایی ندارد. بنابراین مطابقه در زین آبادی به سمت نامتعارف آن میل دارد. در بین بندهای فعلی دارای مطابقه نامتعارف عامل ضمیر اندازی و پس از آن به ترتیب عامل جانداری و شرط ادب باعث تشکیل صورتهای نامتعارف مطابقه در این گویش هستند.
