محسن نائل

این مطالعه با هدف بررسی اثرات سیستم­های مختلف کشت نیشکر بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی-بیولوژیکی خاک و شاخص­های پایداری خاکدانه­ها در بخشی از اراضی استان خوزستان انجام گرفت. بدین منظور، اثرات روش کاشت نیشکر (یک ردیفه و دو ردیفه)، و سن گیاه (یکساله و چند ساله) بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و مقدار پایداری خاکدانه خاک سطحی (30-0 سانتی‌متر) در مزارع نیشکر هفت تپه، که به‌مدت طولانی از ابتدای تأسیس مجتمع تحت کشت بوده­اند، مورد بررسی قرار گرفت. در نمونه‌های خاک، مقادیر کربن آلی، کربن فعال، تنفس پایه، تنفس برانگیخته، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها (MWD)، میانگین هندسی قطر خاکدانه­ها (GMD)، درصد خاکدانه­های پایدار و کربن خاکدانه­ای اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد، کشت دوردیفه باز-رویش و زمین کشت­نشده به‌ترتیب حاوی بیشترین (95/0 درصد) و کمترین (21/0 درصد) میزان کربن آلی خاک بودند و میزان کربن آلی به‌طور معنی‌دار در کشت­های دوردیفه نخستین باز-رویش و تازه­کشت، بیشتر از سایر کشت­ها بود. مقدار تنفس پایه در کشت یک­ردیفه سومین باز-رویش و تنفس برانگیخته در کشت دو ردیفه تازه­کشت، به شکل معنی­داری بیشتر از سایر کشت­ها به‌دست آمد. بیشترین مقدار MWD و GMD در کشت­های یک­ردیفه سومین باز-رویش و یک­ردیفه تازه­کشت، و کمترین مقدار آنها در زمین کشت­نشده مشاهده شد. بیشترین درصد خاکدانه‌‌های درشت (بزرگتر از 2 میلی‌متر) و خاکدانه­های ریز (2-53/0 میلی‌متر)، به‌ترتیب در کشت­های یک ردیفه تازه­کشت و دوردیفه تازه­کشت مشاهد شد. بیشترین درصد خاکدانه­های متوسط در کشت­های یک ردیفه تازه­کشت، دوردیفه تازه­کشت و دو ردیفه اولین باز-رویش مشاهد شد. بر طبق نتایج، اختلاف معنی­داری بین کشت­های مورد مطالعه در خصوص کربن آلی درون خاکدانه­ها مشاهده شد، به‌نحوی‌که بیشترین میزان کربن آلی موجود در خاکدانه­ها در خاکدانه­های درشت (2-25/0 میلی‌متر)، به‌ترتیب در کشت­های دوردیفه دومین باز-رویش، دوردیفه تازه­کشت و یک ردیفه تازه­کشت مشاهد شد.