محسن نائل

افزایش غلظت دی اکسید کربن در اتمسفر سبب گرم شدن هوای کرهی زمین شده است که مستلزم شناسایی راه حلهایی جهت کاهش تهدیدات ناشی از گرم شدن کرهی زمین است. فرایند ترسیب کربن آلی خاک از روشهای ساده و مقرون به صرفه جهت کاهش این گاز گلخانهایی است. این تحقیق به منظور برآورد ترسیب کربن آلی خاک در پنج نوع مدیریت کشت شامل: تک کشتی یونجه، تک کشتی زعفران، چند کشتی: بدون خاکورزی، کم خاکورزی و خاکورزی مرسوم در مزرعه تحقیقاتی دستجرد دا نشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در هر زمین سه نیمرخ به طول 100 سانتیمتر حفر گردید. سپس اثر عمق و مدیریت در قالب آزمایش فاکتوریل در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد عمق خاک و مدیریت اثر معنی داری روی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک داشت. به طوری که در تمامی مدیریتها از سطح خاک به سمت عمق، شاهد روند کاهشی در میزان ترسیب کربن، کربن آلی خاک، کربن هم اندازه با رس و سیلت، کربن هم اندازه با شن، پتاسیم تبادلی، فسفر معدنی کل و هر چهار جزء معدنی فسفر، MWD ، درصد پایداری خاکدانهها و مقدار کربن درون خاکدانهای بودیم. و شاهد روند افزایشی از سطح به عمق، برای شاخصهای وزن مخصوص ظاهری، کربنات کلسیم معادل و پیاچ خاک بودیم. بیشترین مقدار ترسیب کربن در عمق 10 - 0 سانتیمتری خاک به دست آمد. به استثنای تک کشتی یونجه که تا عمق 40 سانتی متری بیشترین مقدار ترسیب کربن را به خود اختصاص داد و تفاوت معنی داری در این عمقها مشاهده نشد. چند کشتی خاکورزی مرسوم کمترین میزان در ترسیب کربن را نسبت به سایر مدیریتها را دارا بود. بالاترین میانگین پتاسیم تبادلی خاک در بین پنج مدیریت کشت مربوط به عمق 0-10 سانتی متری در تک کشتی زعفران با مقدار 38 / 397 میلی گرم بر کیلو گرم بود. بیشترین میزان MWD متعلق به تک کشتی یونجه در عمق 10 - 0 سانتی متری با میانگین مقدار 23 / 2 میلی متر بود و در مقابل مدیریت چند کشتی خاکورزی مرسوم کمترین مقدار MWD را در عمق 100 - 90 سانتی متری را با میانگین مقدار 27 / 0 میلی متر به خود اختصاص داد. بیشترین مقدار کربن درون خاکدانهایی به تک کشتی یونجه با میانگین مقدار 25 / 30 گرم بر کیلوگرم مربوط بود و کمترین مقدار به عمقهای انتهایی اختصاص پیدا کرد. با توجه به نتایج حاصله در همهی مدیریتها و تمامی عمقها جزء پیوند یافته با کلسیم، جزء غالب بود و بیشترین درصد از فسفر کل