محسن نائل

این پژوهش با هدف شناخت دگرگونی بخش های گوناگون کربن آلی در خاک چراگاه های سوخته و نسوخته و بررسی پیامد آتش سوزی بر ویژگی های زیستی خاک انجام شد. جایگاه نمونه برداری یک توپوسکوئنس در چراگاهی در دامنه الوند و در نزدیکی روستای حیدره همدان بود که در مهر سال 94 دچار آتش سوزی شده بود. به گونه ای که از بالا تا پایین شیب آتش سوزی رخ داده بود و نصف تپه سوخته و نیمه دیگر نسوخته بود. نمونه های خاک از دو بخش سوخته و نسوخته، در دو فصل پاییز (آذر 1394؛ دو ماه پس از آتش سوزی) و بهار (خرداد 1395؛ نه ماه پس از آتش سوزی) از 3 جایگاه: بالا، پایین و میان تپه، 2 جای زیر سایه انداز بوته و میان بوته-ها و از دو لایه 0 تا 5 و 5 تا cm 10 در 3 تکرار گردآوری شد. از هر جایگاه سوخته و نسوخته نمونه های لاشبرگ رویه نیز در پلاتی با ابعاد 30*30 cm2 در 3 تکرار گردآوری شد. هر نمونه خاک به 3 بخش جدا شد: بخش یکم برای انجام آزمایش های شیمیایی هواخشک شده و از الک 2 میلیمتر گذرانده شد، بخش دوم برای بررسی بخش خاک دانه ها و کربن آلی درون خاکدانه ای هواخشک شدند و بخش سوم تنها از الک 2 میلیمتر گذرانده شده و آزمایش های زیستی بی درنگ روی آن ها انجام شد. در بخش یکم فراسنجه-هایی مانند بافت، pH، EC، غلظت سدیم، پتاسیم و فسفر، همه کربن، کربن آلی بخش سبک، کربن آلی محلول در آب سرد و گرم، کربن آلی هم اندازه شن و هم اندازه سیلت و رس اندازه گیری شد. در بخش دوم MWD و کربن آلی درون خاکدانه ای خاکدانه های بزرگتر از 2، 1، 5/0، 25/0 و mm 053/0 اندازه گیری شدند. در بخش سوم نیز شمار باکتری ها، قارچ ها، اکتینومیست ها، اسپورهای گلومرال، تنفس پایه و برانگیخته و کربن آلی زیست توده اندازه گیری شد. همچنین اندازه خاکستر و مواد آلی در لاشبرگ گردآوری شده نیز اندازه گیری شد. داده های بدست آمده برای هر ویژگی در لایه رویین و زیرین در هر زمان نمونه برداری (بهار و پاییز) به گونه چهار آزمایش جداگانه در چارچوب کرت های دوبار خرد شده آنالیز آماری شد. برای هر آزمایش جایگاه نمونه برداری در طول شیب (بالا، میان و پایین تپه) کرت اصلی، سوختن (سوخته و نسوخته) کرت فرعی و جدایش از گیاه (سایه انداز و دور از گیاه) کرت فرعی-فرعی بود. پیامد تیمارها و برهم کنش آنها بر کربن آلی بخش سبک، زیست توده، هم اندازه شن، هم اندازه سیلت و رس، کربن آلی خاکدانه های بزرگ تر