کربن آلی خاک از مهم ترین و کلیدی ترین عوامل موثر بر کیفیت خاک بوده و پتانسیل زیادی برای تغییر در اثر مدیریت های مختل کشاورزی دارد. کربن آلی خاک و بخ های مختل آن که به نوع مدیریت پاسخ می دهند به عنوان شاخص های مهم ارزیابی کیفیت خاک مورد استفاده قرار می گیرند. این بخ های مواد آلی رشد گیاه را حمایت می کند و روی بسیاری از ویژگی های فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی خاک ها تاثیر می گذارند. کربن فعال یک بخ مهم از موادآلی خاک بوده و منبع کربن و انرژی قابل فراهم برای جامعه میکروبی است. این پژوه به بررسی اثر روشهای مختل خاک ورزی )بدون خاک- ورزی ،خاکورزی حداقل و خاکورزی مرسوم( و گیاه پوششی کلزا بر کربن آلی خاک، در زراعت آفتابگردان منطقه دستجرد همدان می پردازد. برای انجام این پژوه مزرعه ای که سه سال متوالی تحت روشهای مختل خاکورزی و دو تیمار گیاه پوششی )کلزا و بدون گیاه پوششی( بود انتخاب شد و آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، اعمال گردید. نمونه برداری خاک در طول فصل زراعی به صورت ترکیبی، از 11 سانتی سطح خاک و با سه تکرار انجام شد و مقدار کربن آلی کل به روش Tube Digestion و کربن فعال با استفاده از دستگاه اسپکتوفوتومتر قرائت و اندازه گیری شد. نتایج حاصله نشان داد که تیمارهای خاکورزی حداقل و مرسوم و با گیاه پوششی نسبت به تیمار خاکورزی مرسوم و بدون گیاه پوششی میزان کربن آلی و کربن فعال بیشتری داشته اند. بنابراین برای افزای میزان کربن آلی و کربن فعال در مزارع، انجام عملیات خاکورزی و اعمال تناوب پوش گیاهی پیشنهاد می گردد
