اهداف: با توجه به سهم حدود ۳۵ درصدی مصرف انرژی توسط ساختمانها، مدیریت مصرف انرژی توجه ویژهای از سوی معماران خواستار است. فرم بنا یکی از تأثیرگزارترین پارامترها بر میزان مصرف انرژی است و شهر یزد به عنوان نمونه اقلیم گرم و خشک در جهان که دارای تابستانهای گرم و طولانی است مورد توجه پژوهش حاضر است. هدف از این پژوهش ارائه راهکاری برای تولید فرم بهینه ساختمان بومی مستقل به عنوان سیاست پایهای در فاز طراحی مفهومی در شهر یزد است. روشها: با استفاده از مدلسازی پارامتریک و شبیهسازی انرژی توسط ابزار رایانهای مناسب، بهینهسازی چندهدفه فرم ساختمان با در نظر گرفتن دو شاخص آسایش حرارتی و آسایش بصری توسط الگوریتم ژنتیک برای اقلیم گرم و خشک شهر یزد انجام گرفت. چند مقدار مساحت زیربنا به عنوان ورودی در نظر گرفته شد و نتایج در قالب چهار نوع فرم کلی مکعب، L ، U و O ارائه شد. یافتهها: در این پژوهش گزینههای بهینه مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفت و مدلی کلی برای فرم و جهتگیری بهینه ساختمان ارائه شد. نتایج پژوهش نشان داد که بهینهترین فرم با در نظر گرفتن شاخص آسایش حرارتی به عنوان شاخص دارای اولویت برای تمامی مساحتهای مورد بررسی، فرم مکعب مستطیل با فاکتور شکل حدود ۸ / ۱ و جهتگیری شمالی-جنوبی است. نتیجهگیری: استفاده کردن از فرم و جهتگیری بهینه ساختمان به عنوان سیاست غیر فعال که پایهای برای سیاستهای فعال و غیر فعال دیگر است میتواند تأثیر مناسبی بر ایجاد آسایش و کاهش مصرف انرژی به صورت توأمان داشته باشد.
