همگام سازی بناهای مناطق کویری با محیط پیرامون خود با استفاده از مصالح هوشمند می تواند مصرف سوخت های فسیلی را کاهش داده و آسایش حرارتی را بیش از پیش فراهم آورد. پیشینه تاریخ معماری ایران سرشار از نمونه های بی نظیری از همگامی انسان با طبیعت کویر است در این راستا انسان در جوار طبیعت با استفاده از مصالح بومی همچون )خشت آجر سنگ گل (اسایش حرارتی و امنیت را به زندگی خود می افزود ولی امروز این مصالح بومی و ابتدایی پاسخگوی این حجم از سرعت ساختمان سازی نیست از این رو این مقاله به دنبال جایگزینی مصالح سنتی با مصالح هوشمند امروز تجهیزات و مصالحی که در ساختمانهای سنتی استفاده می شود پایداری لازم را نداشته و مسبب تولید نخالههای بسیاری هستند اکنون این مسئله مورد پرسش است که مصالح هوشمند تا چه میزان در پیشرفت معماری ایران موثر بوده و چگونه میتوانند فرایند زیست سازگاری را بهبود ببخشند ؟ روش تحقیق به صورت) تحلیلی توصیفی ( بوده است و روش تجزیه اطلاعات به صورت کیفی )اقدام – پژوهی ( می باشد. روش گردآوری داده به صورت ترکیبی از چند روش )مشاهده ،اسناد پیشینه ها و پیمایش ، عکس و فیلم ،یادداشت های پژوهشگر(وبا استفاده از مطالعات کتابخانه ای میباشد.انچه که در پایان این پژوهش مورد توجه است ، رسیدن به یک جدول نظام یافته و همگام با نیاز های اقلیمی مناطق چها اقلیم در ایران است. تا با شناسایی درست مصالح هوشند و کاربرد های آن موجب جلوگیری از هدر رفت انرژی در بناهای مسکونی اقلیم های ایران شود.
