محمدمهدی مولائی

بررسی سرگذشت نظام آموزشی امروز ایران مؤید آن است سه دوره مهم تاریخی که از کاشت بذر آموزش و پرورش مدرن تا امروز طی شده است و آنچه امروز به عنوان نظام آموزشی ایران متولی آموزش عمومی و متوسطه در کشور است، در ارتباطی ایجابی با این فرآیند تاریخی است. دوره اول، دوره اصلاح گری و ایجاد نهاد مدرسه مدرن در دوره قاجار است و ضمن این که انقلاب مشروطه (1285 ه.ش.) نقطه عطفی در این دوره است، اما تا سال های آغازین حکومت پهلوی (1306) تداوم دارد. این دوره را نه دوره بنیان گذاری نظام آموزشی امروز بلکه دوره زمینه سازی نظام آموزشی مدرن در ایران می توان لحاظ نمود. دوره دوم از سال 1306، اقدام آغازین برای همگانی کردن آموزش و حاکمیت عملی دولت بر آموزش است (Seddigh,1968; Mohammadi & Ghaini,2002) که به ویژه در دوره پهلوی اول به ایجاد یک نظام آموزشی متمرکز منجر می شود، آنگاه در دوره پهلوی دوم نیز ادامه می یابد و به وقوع انقلاب اسلامی ختم می شود. این نظام را می توان والد نظام آموزشی امروز دانست. دوره سوم که با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 آغاز می شود، تاکنون ادامه دارد