قلعه دختر و قلعه اردشیر در شرق شهر کرمان، مجموعهای ارزشمند از ساختارهای معماری و مواد فرهنگی ادوار تاریخی تا متأخر اسلامی را تشکیل میدهند. این مجموعه به دلیل همجواری با شهر کرمان، کانون برخی از رخدادهای سیاسی و اجتماعی بوده و اشارات منابع مکتوب تاریخی، گواهِ نقش و کارکرد این دو قلعه به ویژه در سدههای میانی اسلامی است. در حالیکه به نظر میرسد این مجموعه در ادوار پیشین، با نامهای دیگری شناخته میشد و منابع تاریخی، شماری از تناقضها را درباره نامهای این دو قلعه نشان میدهد. این تناقضها به دلیل عدم بررسی دقیق این دو قلعه و کمتوجهی به آنها در پژوهشهایعلمی، تاکنون برطرف نشدهاست. در این پژوهش تلاش شده با روش تاریخی تحلیلی و بر اساس اسناد و مدارک تاریخی و شواهد باستانشناسی، به بررسی و تطبیق دو نام قلعه دختر و قلعه اردشیر با نامهای مذکور در متون تاریخی پرداخته شود و روند تحول این مجموعه تبیین گردد. بر پایه نتایج به نظر میرسد زمان ساخت هر دو قلعه به قبل از دوره اسلامی و دست کم به دوره ساسانی میرسد، اما نامگذاری قلعه دختر و قلعه اردشیر، در سدههای اخیر صورت گرفته و این موضوع با متروکه شدن قلعهها در دورههای اخیر بیارتباط نیست. در نهایت میتوان قلعه دختر را همان قلعه کهن و قلعه اردشیر را همان قلعه کوه در متون تاریخی دانست.
