از دلایل اصلی شکلگیری و توسعه شهر میبد در ادوار مختلف اسلامی قرار گرفتن آن بر سر راههای مواصلاتی است که ناشی از موقعیت ویژه جغرافیای میبد و واقعشدن در مرکز فلات ایران ودرمیان چهارراه شما - جنوب و شرق -غرب میباشد. شاهراه ری- کرمان و راه کربلا نقش بسزایی در توسعه میبد داشتهاند و موجب ایجاد مراکز خدماتی - مبادلاتی و تاسیسات وابسته به راه در مسیر این شاهراه شدهاند. در دوران اسلامی رونق راهها تاثیر مستقیمی بر رونق تجارت و اقتصاد و امنیت و به تبع آن، تاسیسات وابسته به راه از جمله کاروانسراها داشته است. کاروانسراها بهعنوان اصلیترین بنای مجموعههای کاروانی، برخلاف دیگر ابنیه تاریخی، بهطور مجرد قابل فهم نیستند چرا که بهعنوان بنایی تنها ساخته نشدهاند. هر کاروانسرا یک قطعه پازلی است از مسیر ارتباطی و بناهای عامالمنفعه دیگر تکمیلکننده کارکرد آن بودهاند. در این پژوهش با رویکرد توصیفی – تحلیلی وبا روش کتابخانه- ای و میدانی به معرفی راه و تاسیسات وابسته به راه از جمله معرفی اجزای کاروانسراها در منطقه میبد پرداخته شده است. سامانههای کاروانی و تاسیسات وابسته به راه میبد، مجموعههای معماری کهن هستند که کارکرد اصلی آنها تأمین رفاه کاروانیان، خدمات سفر و گردشگری، راهداری و نیز انجام مبادلات پستی و ارتباطی قدیم بوده است. این مجموعهها در مسیر شاهراه باستانی ری – کرمان و از دورههای دور تاریخی تا دوره معاصر، کارکرد پررونقی داشته است. همچنین امنیت و ایمنی مکان مجموعههای کاروانی نسبت به بلایا و حوادث طبیعی و همچنین نسبت به هجوم دشمنان نقش موثری در مکانگزینی آنها داشته است. در ایستگاههای کاروانی، طی سدهها وسالیان گذشته، برپایه واقعیتها و نیازها، عناصر متعددی با کارکردهای ویژه پدید آمده که هر یک بهنوعی در پایداری این سامانه مؤثر بودهاند و شامل همه یا برخی از اجزا مانند کاروانسرا، چاپارخانه، آبانبار، یخچا ل خشتی، برج و بارو وگورستان سپردهای میباشند.
