غزنه کهن با پیشینه فرهنگی غنی، منطقه ای است باستانی که در شرق ایران فرهنگی قرار دارد. این منطقه از قرن سوم تا ششم ه.ق. شاهد تحولات بزرگ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده و در گذر زمان عرصه تاخت وتاز سلسله های قدرتمند و بزرگ به شمار می آمده است. آنچه از منابع تاریخی برمی آید، از غزنه همواره به عنوان یکی از گذرگاه های اصلی در حد واسط خراسان و هند یاد شده است. هدف از این نگارش، بررسی مهم ترین آثار غزنه در عهد غزنویان با تکیه بر شواهد باستان شناسی و مستندات تاریخی است. مهم ترین ویژگی های شهرسازی غزنه، و سهم این شهر از فتوحات غزنویان در شکوفایی و رونق آن، اصلی ترین پرسش های این پژوهش است که باید به آن پاسخ داده شود. پژوهش پیش رو، به روش تاریخی ـ توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از جمله دلایلی که موجب شد این شهر در دوره فرمانروایی حاکمان غزنوی متحول شود، ثروت هند بوده که جایگاه ویژه ای در شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و شهرسازی غزنه داشته است. موقعیت غزنه بر سر راه تجاری هند، همراه با بازارها و کاروانسراها، آن را به عنوان یک بارانداز تجاری مطرح کرده بود. این شهر در سده های نخستین اسلامی با توجه به شکل گیری حکومت مستقل ترک غزنوی، شاهد تحولات هنری و شهرسازی ویژه ای بوده است؛ احداث میدان اجتماعات، کاخ ها، مناره ها، باغ های حکومتی و مساجد از جمله این موارد است.
