1404/02/01

مریم محمدی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن: 08138385713

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی تطبیقی نقوش پوشاک زنان جنوب شرقی و سفال کلپورگان سیستان و بلوچستان
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
سفال کلپورگان، پوشاک، زنان، میناب، سیستان و بلوچستان، سنتی.
سال 1399
پژوهشگران مطهره ذاکری(دانشجو)، مریم محمدی(استاد راهنما)

چکیده

هنر رودوزی و نقش اندازی بر روی پوشاک از هنرهای سنتی ایران است که بی شک از سابقه ای طولانی برخوردار است. با توجه به اینکه زنان جنوب شرق ایران و میناب لباس محلی مخصوص خود را دارند و شکل پوشاک و تنوع آنها تابع وضعیت اقلیم منطقه است و بیشتر این زنان هم خانه دار هستند؛ برای درآمدزایی و اوقات فراغت به رودوزی هایی چون گلابتون دوزی، خوس دوزی، شَک بافی، تَلی بافی، بُشکی بافی و وَدو بافی می پردازند. این رودوزی ها که با رنگ های گرم و شاد بر روی وسیله کَم سوزن دوزی و بر روی وسیله کَدیجَه بافته می شوند، برای زینت بخشی به بخش های مختلف سرپوش، تن پوش و پاپوش پوشاک زنان جنوب شرق و میناب استفاده می شود. لباس محلی زنان میناب که اندکی از پوشاک زنان هندوستان و اراضی حاشیه خلیج فارس متاثر شده از سبک خاص تولید، نقش اندازی و سنت های بومی خویش پیروی می کند که آن را از پوشش این دو ناحیه متمایز می سازد. همجواری سیاسی دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان در شرق ایران و خاص بودن پوشاک زنان میناب و سفال کلپورگان، موجب کنکاش در میان این دو عنصر فرهنگی و هنری شده است. سفال کلپورگان یکی از اصیل ترین هنرهای بومی منطقه سیستان و بلوچستان به قدمت 4 تا 6 هزار سال است که با روح، جسم و زندگی روزمره مردم این سامان پیوندی تنگاتنگ دارد. روستای کلپورگان از توابع شهرستان سراوان به دلیل فن خاص سفال توسط زنان، که بصورت سینه به سینه به نسل های بعد انتقال داده شده به شهرت جهانی رسیده است. زنان سفالگر کلپورگان تمام مراحل تولید سفال را از فشاردهی توسط انگشتان دست گرفته تا فرم دهی گِل و نقش اندازی بر روی سفال را خود بدون استفاده از چرخ سفالگری انجام می دهند و تنها حمل خاک رُس از منبع، آماده کردن گِل و پختن سفال به عهده مردان روستاست. کارکرد، ساختار، رنگ و تزئین پوشاک سنتی زنان شهرستان میناب و سفال کلپورگان سیستان و بلوچستان، بیانگر باورها و اعتقادات، ادراک نمادین، طبیعت گرایی و جستارهایِ ذهنیِ زنان هنرمند سازنده آنان است. این حوزه های معنایی مشترک سبب ارتباط نزدیک میان نقوش پوشاک زنان میناب با نقوش سفالینه های کلپورگان گشته و از منظر مرزهای فرهنگی و هنری قرابتی را ایجاد کرده است. این رساله، با هدف بررسی میزان تاثیر پذیری پوشاک سنتی زنان شهرستان میناب و سفال کلپورگان بلوچستان از یکدیگر انجام و وجوه تشابه و تفارق میان