چکیده: معماری و شهرسازی بوشهر به عنوان نمونه ای مناسب از هماهنگی و تلفیق بنا با طبیعت می باشد که بیشترین تاثیر را از اقلیم و طبیعت پیرامون خود گرفته است. بوشهر و خانه های آن در گذشته به نحوی شکل گرفت که معمار برخواسته از بوم، آشنا به فرهنگ و نیاز های زندگی در آنجا، رفته رفته پاسخ هایی برای طراحی و ساخت فضا پیدا کرد. معماری بومی همان طور که از نامش پیداست با توجه به باورهای فرهنگی، آداب ورسوم، هویت و اقلیم می باشد و در بعدی دیگر به معنای معماری همساز با طبیعت و محیط که دربرگیرنده معماری و طبیعت در کنار هم با حفظ آسایش ساکنین است. در خصوص بافت معماری قدیم این منطقه که غالبا به دوره زند و قاجار باز می گردد مطالعات سودمندی انجام گرفته است؛ با این حال پژوهش جامعی در خصوص عوامل موثر بر شکل این معماری و راه کارهای اتخاذ شده در برابر گرما، صورت نگرفته است، که این پژوهش در این راستا سعی دارد به چند سوال پاسخ دهد: آیا معماری سنتی بوشهر دارای یک الگوی محلی است؟ و ویژگی های عناصر و اجزای خاص این معماری کدام اند؟ و در صورت داشتن الگوی خاص معماری، عوامل موثر در شکل گیری این الگو چیست؟ در دو دﻫﻪ اﺧﯿﺮ ﺑﺎ ﻣﻄﺮح ﺷﺪن ﻣﻌﻤﺎری ﭘﺎﯾﺪار، ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎری ﺑﻮﻣﯽ، به عنوان ﻣﻮﺟﻮدﯾﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دارای اﻟﮕﻮ و ﻫﻢ ﻣﺪل ﺑﺮای ﻣﻌﻤﺎری ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎﺷﺪ، اهمیت این موضوع را دوچندان کرده اﺳﺖ؛ که این پژوهش سعی بر آن دارد تا به این موضوع بپردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است، که معماری این منطقه همچون سایر مناطق ایران تابع شرایط آب و هوایی محیط خود می باشد و از سوی سایر عوامل چون روابط اقتصادی گسترده، فرهنگ، توپوگرافی و امنیت در شگل گیری این بافت تاثیر داشته است. از سوی دیگر تجارت از راه دریا که موجب رونق کسب وکار و درنتیجه جذب مهاجر شده تاثیر شگرفی در نفوذ سلایق مختلف معماری به این محل داشته است. این پژوهش سعی دارد تا با استفاده از اسناد نوشتاری و بررسی های میدانی عوامل موثر بر شکل گیری این بافت را شناسایی کند.
