1404/02/01

مریم محمدی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن: 08138385713

مشخصات پژوهش

عنوان
معماری مساجد ایران در سده های نخستین اسلامی
نوع پژوهش
کتاب
کلیدواژه‌ها
معماری مذهبی ،ایران، ،نیاز معنوی ،وقف
سال 1391
پژوهشگران مریم محمدی

چکیده

معماری، یکی از شاخه های مهم هنر و فنون تمدن بشری است که از روزگار پیش از تاریخ تاکنون مورد توجه گروه های مختلف انسانی قرار گرفته و سعی وافر در تکامل و گسترش آن بعمل آمده است. در طی این دوران، معماری علاوه بر رفع نیازهای کاربردی، عرصه ای برای هنرنمایی استادکاران و ظهور هنرهای مختلف و نمایش شکوه و عظمت بنیانگذاران آن بوده است. در میان زیر مجموعه های معماری، معماری مذهبی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده؛ به طوری که در طول تاریخ، باشکوهترین و زیباترین بنای هر شهر و روستا(علی رغم تنوع و تفاوت بسیار موجود در اعتقادات و مذاهب)، همچنین ارزشمندترین هنرها و پیچیده ترین تکنیک ها را شامل می شده استبا بعثت رسول اکرم(ص) به پیامبری و گسترش دین مبین اسلام در ممالک مختلف آن روزگار، اهتمام ویژه ای صرف مسجدسازی شد و در دوره های بعد نیز این روند تداوم یافت. بدین ترتیب معماری مذهبی در اسلام جایگاه ویژه ای پیدا کرد. این توجه معلول عوامل زیر بود: 1) نیاز معنوی مسلمانان به محل ویژه ای جهت ارتباط و راز نیاز با خدا و اقامه پنج نوبت نماز در شبانه روز 2) تاکید قرآن و احادیث بر ساخت و نگهداری مساجد و ثواب و نام نیکی که از این طریق نصیب سازندگان آن می شد 3) کارکردهای گسترده ای که مسجد(برخلاف بناهای مذهبی دیگر ادیان) در جامعه اسلامی داشت؛ در اینجا مسجد علاوه بر جنبه اعتقادی و عبادی، در زمینه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و علمی و فراتر از اینها کارکرد داشته و در کل مبداء و ملجاء بسیاری از امور هر شهر و روستا بوده است 4) پدیده وقف که عامل مهمی در ساخت، حفظ، گسترش و ماندگاری مساجد بوده است با توجه به این موارد، مسلمانانی که خود در خانه های گلین و ساده می زیستند، با به خدمت گرفتن معماران و استادکاران مجرب، بناهای باشکوه و زیبایی بنیان نهادند که هزاران نفر برای انجام مراسم مذهبی و امور دیگر در آن گرد می آمدند. تعداد زیادی از این بناهای باشکوه امروزه بعد از گذشت چند صد سال هنوز برپا بوده و مورد استفاده قرار می گیرد.