مریم ملک محمدی

آفات انباری یکی از معضلات مهم در انبارداری محصولات کشاورزی هستند که اغلب خسارت قابل توجهی پس از برداشت محصول ایجاد می کنند. شب پره هندی Plodia interpunctella (Hubner) یکی از آفات مهم محصولات انباری وبه ویژه خشکبار در ایران می باشد که برای کنترل آن از سموم شیمیایی تدخینی استفاده می شود. اسانس های گیاهی به علت کم خطر بودن برای انسان و سایر پستانداران، تجزیه سریع و خطرات کم تر زیست محیطی به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفته اند. در این تحقیق سمیت تدخینی اسانس پونه Mentha longifolia علیه مراحل مختلف رشدی شب پره هندی و تاثیر غلظت کشنده 50 درصد آن روی ویژگی های زیستی و شاخص های رشد جمعیتی آفت مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایشات زیست سنجی و جدول زندگی تحت شرایط دمای 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±50 درصد و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که سمیت اسانس روی مراحل رشدی شب پره هندی بصورت قابل توجهی متفاوت است. لارو سن اول با LC50 برابر 976/1 میکرولیتر برلیتر هوا حساسیت بیش تری در مقایسه با سایر مراحل رشدی داشت. همچنین مرحله حشره کامل با LC50 برابر 320/2 میکرولیتر برلیتر هوا به صورت قابل توجهی حساس تر از تخم با LC50 برابر 115/16 میکرولیتر بر لیتر هوا بود، در نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های مربوط به جدول زندگی، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت(λ) برای شب پره هندی در شاهد به ترتیب برابر 119/0 روز1- و 126/1 روز1- و در تیمار به ترتیب برابر 140/0 روز1- و 150/1 روز1- بود. همچنین مدت زمان یک نسل (T) در شاهد و تیمار به ترتیب برابر 657/35 و 567/31 روز بود که بین تیمار و شاهد اختلاف معنی داری وجود داشت. نرخ ناخالص تولید مثل (GRR) در شاهد و تیمار به ترتیب برابر 23/256 و 58/166 فرد و نرخ خالص تولید مثل (R0) در شاهد و تیمار به ترتیب برابر 313/71 و 873/83 فرد محاسبه شد که بین این دو اختلاف معنی داری وجود نداشت. میانگین طول عمر جنس ماده در شاهد 11/6 و در تیمار 22/2 روز بدست آمد. با وجود اثرات کشندگی، به دلیل افزایش میزان تخمگذاری حشرات ماده، استفاده از این اسانس علیه شب پره هندی نیازمند بررسی های بیشتر می باشد.