محمد معانی جو

دریاچه و سد اکباتان همدان با مختصات جغرافیائی 34 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی و 48 درجه و 36 دقیقه طول شرقی بر روی رودخانه یلفان در فاصله 5 کیلومتری جنوب شرق همدان (جاده همدان به ملایر) و همچنین در 5 کیلومتری بالا دست سد آبشینه قرار گرفته است. حوضه آبریز سد اکباتان در محدوده گرانیت های الوند قرار می گیرد. واحدهای سنگی منطقه سد اکباتان از قدیم به جدید شامل، شیست ها (قسمت اعظم مخزن سد و نیز عمق پی را پوشانده است)، واحد آهک های مارنی که به صورت هم شیب بر روی شیست های سیاه رنگ ب رسوب کرده اند، ماسه سنگ های آهکی به طور دگرشیب فرسایشی بر روی سنگ های آهکی مارنی رسوبگذاری کرده اند و در نهایت رسوبات آبرفتی (در حد شن، قلوه سنگ و مخلوطی از رس و سیلت) روی سازندهای قدیمی تر را پوشانده اند است. نتایج بدست آمده از بررسی تعداد 22 نمونه برداشت شده از میکروپلاستیک ها در رسوبات ساحلی دریاچه سد اکباتان همدان، حاکی از آن است که تعداد 215 ذره میکروپلاستیک در تمام ایستگاه ها مشاهده شده است که به طور میانگین در هر تن تعداد 43000 عدد میکروپلاستیک وجود دارد. عمده میکروپلاستیک های شمارش شده دارای اشکال قطعه، رشته ای و فیلم هستند که بیشترین تعداد آنها فیلم و قطعات هستند. نمونه های برداشته شده از نظر طیف رنگی شامل بی رنگ (شفاف)، قرمز، آبی و سبز کم رنگ هستند که رنگ غالب در بین ذرات، شفاف و آبی است. همچنین به منظور دستیابی به خصوصیات ژئوشیمیایی، تعداد 16 نمونه رسوب از بخش های مختلف منطقه جهت بررسی فراونی عناصر (اصلی و کمیاب) و نسبت بین آنها برداشت شده است. برای ارزیابی آلودگی محیط زیستی از نتایج آزمایشات و مقادیر استاندارد و حدود متوسط جهانی استفاده شده است. طی بررسی شاخص های آلودگی مانند، فاکتور آلودگی ( Cf )، درجه آلودگی اصلاح شده ( mCd )، شاخص بار آلودگی ( PLl )، فاکتور غنی شدگی ( Ef )، شاخص تجمع ژئوشیمیایی ( Igeo )، شاخص ارزیابی پتانسیل خطر اکولوژیکی ( RI )، شاخص مخاطره زیستی ( ER )، و شاخص سمیت رسوب ( TUI )، میزان غلظت عناصر سمی آرسنیک، مس، گوگرد، کادمیوم و آنتیموان در رسوبات منطقه پایین بوده و غلظت عناصر کبالت، سرب، وانادیوم و روی منطقه متوسط و کمتر از استاندارهای جهانی است. همچنین عناصر کروم، نیکل و منگنز در رسوبات منطقه غلظت بالایی را نشان می دهند که در اکثر نمونه ها این مقدار با